تاریخ نظریه: 1398/10/22
شماره نظریه: 7/98/680
شماره پرونده: ک 086-861-89
استعلام:
بر اساس قسمت آخر ماده 287 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 دادسرا یا دادگاه می‌تواند در مورد جرایم پیش بینی شده در ماده 237و با رعیات ماده 238 از قانون آئین دادرسی کیفری قرار نگهداری موقت نوجوانان را در کانون اصلاح و تربیت صادر کند تبصره ذیل ماده 287 همان قرار نگهداری موقت را تابع کلیه آثار و احکام قرار بازداشت موقت می داند حال با عنایت به این مهم که وفق ماده 95 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 محکومیت های کیفری اطفال و نوجوانان فاقد آثار کیفری است آیا می توان با استناد به بند ث ذیل ماده 237 قانون آئین دادرسی کیفری با لحاظ قرار دادن سابقه محکومیت قطعی نوجوانان قرار نگهداری موقت صادر نمود به عبارت دیگر لحاظ کردن سابقه محکومیت قطعی در صدور قرار تامین منافاتی با قاعده مندرج در ماده 95 قانون مجازات اسلامی دارد یا خیر./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
نظریه اکثریت: مطابق ماده 95 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، محکومیت‌های اطفال و نوجوان فاقد آثار کیفری می‌باشد، از این رو نمی‌توان هیچ‌یک از عوامل موثر در تکرار جرم از جمله صدور قرار نگهداری مرتکب طفل و نوجوان در کانون اصلاح و تربیت را به استناد بند «ث» ماده 237 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 بر آن اعمال نمود؛ ضمن این‌که ضرورت تفسیر قوانین کیفری به نفع متهم و مفاد قوانین و اسناد و معاهدات بین‌المللی رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان مستلزم اقدامات ارفاقی است. بنابراین، مقررات بند «ث» ماده 237 قانون اخیر‌الذکر ناظر بر جرایم اشخاص بزرگسال است و قلمرو شمول آن نسبت به اطفال و نوجوان فاقد آثار کیفری است.
نظریه اقلیت: منظور قانون‌گذار از عبارت «آثار کیفری» مندرج در ماده 95 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 (محکومیت‌های کیفری اطفال و نوجوانان فاقد آثار کیفری است)، آثار تبعی محکومیت قطعی مندرج در ماده 25 همین قانون است؛ بدین معنا که اطفال و نوجوانان که به شرح مندرج در بندهای ماده 25 محکومیت قطعی کیفری یافته‌اند، از حقوق اجتماعی موضوع ماده 26 قانون یاد‌شده محروم نخواهند شد؛ بنابراین با توجه به ارجاع ماده 287 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 در جرایم پیش‌بینی شده به ماده 237 همین قانون به نحو اطلاق، در خصوص متهم نوجوان که پانزده تا هجده سال سن دارد، در صورت دارا بودن سابقه محکومیت قطعی به جرایم موضوع بند «ث» ماده 237 قانون پیش‌گفته، دادگاه می‌تواند قرار نگهداری موقت وی را در کانون اصلاح و تربیت صادر نماید.