صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/10/01
برگزار شده توسط: استان یزد/ شهر یزد
موضوع
انتقال مهریه به شخص ثالث در قالب تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل دائن
پرسش
آیا انتقال مهریه توسط زوجه به شخص ثالث (تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل دائن به صورت معوض یا غیر معوض) قانوناً مجاز می‌باشد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ:
اولاً: در صورت مطالبه آن توسط ثالث، صلاحیت رسیدگی به موضوع با محاکم خانواده است یا حقوقی؟
ثانیاً: آیا رعایت مفاد بند ب ماده 113 قانون برنامه ششم توسعه توسط شخص ثالث الزامی می‌باشد؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال، انتقال مهریه به عنوان طلب زوجه به ثالث در قالب تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل دائن بلامانع است و در صورت مطالبه آن توسط ثالث، رسیدگی به دعوی ثالث در صلاحیت محاکم عمومی (حقوقی) است. اگر انتقال طلب با سند رسمی به عمل آمده باشد، اعمال مقررات بند ب ماده 113 قانون برنامه ششم توسعه نسبت به اجرای مفاد سند رسمی ثبتی لازم‌الاجراء ضروری خواهد بود.
نظر اکثریت
در خصوص قسمت اول سوال با عنایت به اینکه تبدیل تعهد از علل سقوط تعهدات موضوع ماده 264 قانون مدنی می‌باشد و با سقوط تعهد سابق، ایجاد تعهد جدید نیاز به رضایت طرفین تعهد جدید یعنی زوج و شخص ثالث دارد؛ لذا در صورت عدم رضایت زوج، امکان انتقال مهریه به اعتبار تبدیل تعهد یا تبدیل و تغییر دائن وجود ندارد و لیکن در خصوص انتقال طلب با توجه به اینکه به استناد ماده 1078 قانون مدنی هر آنچه مالیت داشته باشد و قابل تملک نیز باشد می‌تواند به عنوان مهریه قرار گیرد و اینکه مطابق ماده 1082 قانون مدنی، زوجه حق هرگونه تصرفی را در مهریه دارد و با التفات به اینکه در انتقال طلب، رضایت متعهدعلیه ضرورت ندارد؛ لذا انتقال مهریه در قالب انتقال طلب، بلامانع است. در خصوص صلاحیت دادگاه با توجه به اینکه بعد از انتقال طلب، مهریه به عنوان دین مدنی تلقی می‌گردد و دیگر عنوان مهریه را ندارد و با توجه به اینکه صلاحیت محاکم خانواده استثنایی و در رابطه با عناوین مصرحه و اختلاف فی‌مابین زوجین است؛ لذا رسیدگی به آن در صلاحیت محاکم حقوقی بوده و از صلاحیت محاکم خانواده خارج است. در خصوص اعمال بند ب ماده 113 قانون برنامه ششم توسعه نیز چنانکه انتقال طلب با سند رسمی واقع شود، اعمال بند «ب» ماده 113 نیز ضرورت دارد.
نظر اقلیت
مهریه به عنوان تبدیل تعهد نیز قابل انتقال است و با توجه به اینکه منشاء طلب، مهریه است؛ لذا در صلاحیت محاکم خانواده است و قابلیت اعمال ماده 113 را ندارد.