صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1390/07/10
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر گلوگاه
موضوع
لزوم تحقق عنصر مادی جرم جهت تحقق عنوان تدلیس در ازدواج
پرسش
شخصی از همسر خود تحت عنوان تدلیس در ازدواج شکایت کرده و اظهار داشته که همسرش مبتلا به شب ادراری بوده که این موضوع را قبل از عقد به اطلاع وی نرسانده است. به عنوان قاضی رسیدگی‌کننده به این پرونده چه تصمیمی اتخاذ خواهید کرد؟
نظر هیات عالی
طبق ماده 647 قانون مجازات اسلامی تعزیرات اگر احدی از زوجین قبل از ازدواج، همسر خود را با اعلام اوصاف غیرواقعی در خویش مانند تحصیلات عالی یا تمکن مالی و غیره بفریبد و عقد بر مبنای آن صفت یا مشخصه واقع شود، موضوع فریب در ازدواج است و قابلیت تعقیب کیفری دارد. حال آن‌که در سوال مطروحه شخصی که با این اتهام (فریب در ازدواج) تحت تعقیب قرار گرفته، فاقد شرط اول مندرج درباره موصوف است. به عبارت دیگر هیچ عملی انجام نداده است و بر فرض وجود چنین عارضه‌ای با توجه به تفسیر مضیق قوانین جزایی و مثال‌های مذکور در ماده فوق، سکوت متهم نمی‌تواند تشکیل‌دهنده عنصر مادی جرم فوق باشد. النهایه از نظر حقوقی در صورت وجود شرایط مذکور در ماده 1128 قانون مدنی، می‌تواند از موارد فسخ نکاح باشد. بنا به مراتب، آن قسمت از نظر اکثریت که موضوع را جرم ندانسته مورد تایید است.
نظر اتفاقی
با استنباط از ماده 647 قانون مجازات اسلامی تعزیرات، تدلیس باید به صورت فعل مثبت باشد. بنابراین، اگر یکی از زوجین عیب و نقصی داشته باشد و آن را پنهان کند یا این‌که در مورد آن سکوت کند؛ بدون این‌که در مورد عدم وجود آن عیب و نقص شرطی شده باشد، تدلیس در ازدواج محقق نمی‌شود و حتی مرد حق فسخ عقد را هم ندارد؛ چرا که در حدیثی از امام صادق (ع) وارد شده که از آن حضرت درباره مردی سوال شد که با زنی ازدواج کرد و همسرش را یک چشم یافت و موضوع را قبل از عقد برای وی آشکار نکرده بودند و امام در جواب فرمود: مرد حق به هم زدن ازدواج را ندارد.