صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/11/07
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گرگان
موضوع
اختیار ولی قهری در رعایت عبطه صغیر در اعلام گذشت
پرسش
آیا ولی قهری در اعلام گذشت از حقوق طفل اختیار تام دارد و با اعلام گذشت وی صرف‌نظر از این‌که غبطه‌ی صغیر، رعایت گردیده یا خیر، می‌توان پرونده را مختومه کرد؟
نظر هیئت عالی
به موجب ماده 1183 قانون مدنی «در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مولی‌علیه، ولی، نماینده قانونی او است.» و لذا اطلاق ماده 1183 قانون مدنی، ایجاب می‌کند که ولی قهری طفل، در اعلام گذشت از حقوق طفل، اختیار تام داشته باشد و فرض این است که ولی قهری طفل، در اقدامات خود غبطه‌ی مولی‌علیه را رعایت می‌کند و می‌توان بر اساس آن پرونده را مختومه کرد. بدیهی است در صورتی‌که اثبات گردد ولی قهری غبطه مولی‌علیه را رعایت نکرده است، وفق ماده 1184 اصلاحی قانون مدنی مصوب خرداد ماه 1379 اقدام خواهد شد.
نظر اکثریت
مستفاد از فتوای فقها از جمله حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی و آیت الهک العظمی مکارم شیرازی، ولی قهری در تصرف دارایی مولی‌علیه، موظف به رعایت غبطه‌ی صغیر است. ولی قهری حسب قانون، نماینده قانونی صغیر بوده و ید وی بر اموال مولی‌علیه، ید امانی است و هرگونه اتلاف عمدی، خیانت در امانت محسوب می‌شود و با توجه به ماده 1184 قانون مدنی که در ضمن آن بیان شده که «هرگاه ولی قهری در نگهداری اموال صغیر مرتکب حیف و میل گردد، به ولی قهری، امین منضم می‌گردد و همه این امور موجب حفظ حقوق صغیر می‌باشد»، در اعلام گذشت، بدون رعایت غبطه‌ی صغیر، با توجه به مراتب مذکور، چنین مستفاد می‌شود که ولی قهری در طرح شکایت و اخذ حقوق مولی‌علیه، موظف به رعایت غبطه وی می‌باشد و بدون لحاظ این امر که با توجه به همه جوانب و اوضاع و احوال صغیر و مصلحت وی صورت می‌گیرد، ولی قهری نمی‌تواند اعلام گذشت کند و تشخیص رعایت غبطه‌ی صغیر در این مرحله نیز با دادگاه رسیدگی‌کننده است.
نظر اقلیت
منافع صغیر با منافع ولی قهری وی ارتباط مستقیم دارد و در قانون مدنی نیز اختیارات ویژه به ولی قهری در اداره اموال مولی‌علیه داده شده است و هیچ‌گونه حسابرسی در عملیات نگهداری اموال صغیر بدون تعرض مدعی‌العموم (رئیس طرح دعوای وی و یا ادعای بستگان صغیر یا رئیس دادگستری، مبنی بر عدم رعایت غبطه صغیر، موضوع قابل رسیدگی است.