صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/08/12
برگزار شده توسط: استان چهار محال و بختیاری/ شهر بروجن
موضوع
عنوان مجرمانه برداشت از حساب بانکی دیگری از طریق فریب وی و اخذ شماره کارت بانکی وی
پرسش
با شخصی از طریق یک شماره تماس گرفته می‌شود که ما با شما از طرف صدا و سیما تماس می گیریم و شما در قرعه کشی برنده جایزه شده اید، در این حین با اقداماتی از قبیل صدای شبیه به گویندگان، مجریان صدا و سیما و مسئولین، یا از طریق تماس از نرم افزار واتس آپ در حالی که بر روی پروفایل واتس آپ از نشان صدا و سیما استفاده شده است یا استفاده از شماره تماس با پیش شماره 021 و... شخص را متقاعد می نمایند که تماس از طرف صدا و سیما می‌باشد و شماره کارت خود را برای واریز مبلغی که برنده شده است برای ایشان قرائت یا ارسال نمایند، سپس سریعاً در همان فضا از طریق ارسال رمز فعال سازی نرم افزار انتقال وجه مانند بله یا رمز دوم کارت به شماره تماس بزه دیده و ارسال مجدد این رمز ها از طرف وی به حساب وی دسترسی و مبالغی را برداشت و به حساب مورد نظر واریز می نمایند.
الف- رفتار ارتکابی آیا دارای عنوان مجرمانه می‌باشد و در صورت شمول منطبق یا چه عنوان یا عناوین مجرمانه است؟
ب- در صورت مثبت بودن پاسخ به سوال اول، نحوه شناسایی مرتکب به چه صورت است؟ آیا صاحب حساب یا مالک خط تماس گیرنده در صورت تطابق با شخص تماس گیرنده به عنوان مجرم شاسایی گردند؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال که صاحب داده ها رمز ورود به سیستم را در اختیار تماس گیرنده قرار داده، موضوع را از شمول ماده 741 قانون مجازات اسلامی بخش جرائم رایانه ای خارج می‌سازد نتیجتا نظریه اکثریت صحیح اعلام می‌شود.
نظر اکثریت
اولاً نظر به هشدار های مکرر مراجع مختلف نسبت به هوشیاری در چنین موارد و رفتارهای ارتکابی که نوعاً موجب فریب اشخاص نمی شود و ثانیاً با فرض احراز مانور متقلبانه رابطه ی سببیت بین مانور متقلبانه و بردن مال احراز نمی‌باشد با این توضیح که مرتکب با استفاده از عملیات هایی که در متن سوال می‌باشد قصد تحصیل داده را داشته است و نه بردن مال و بعد از دسترسی به داده یا کسب اطلاعات وجه را برده است لذا رفتار ارتکابی از شمول کلاهبرداری سنتی موضوع ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین رشا، ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری خارج می‌باشد ثالثاً نظر به اینکه شاکی خود داده ها را در اختیار تماس گیرنده قرار داده است یا به عبارتی دسترسی از طریق ورود داده هایی بوده است که شاکی به صورت مجازی در اختیار مرتکب قرار داده است لذا دسترسی به صورت غیر مجازی نمی‌باشد و موضوع از شمول کلاهبرداری مرتبط با رایانه نیز خارج می‌باشد.
نظر اقلیت
با عنایت به استدلال همکاران محترم قضایی، موضوع از شمول کلاهبرداری سنتی خارج می‌باشد، لکن نظر به اینکه در کلاهبرداری مرتبط با رایانه ورود غیر مجاز اعم از این است که تحصیل داده و ورود آن غیر مجاز باشد یا اینکه داده صحیح به نحو غیر مجاز وارد شود لذا در سوال مطروحه نیز نظر به اینکه شاکی داده را جهت واریز وجه نه دسترسی غیر مجاز و برداشت وجه در اختیار مرتکب قرار داده است و نسبت به رفتار ارتکابی رضایت نداشته است، ورود غیر مجاز داده و تحصیل مال از این طریق محقق است و موضوع مشمول دسترسی غیرمجاز به سامانه های رایانه ای و کلاهبرداری مرتبط با رایانه (مواد 1و13 قانون جرایم رایانه ای) می‌باشد که با یکدیگر تعدد مادی دارند.