تاریخ نظریه: 1396/02/11
شماره نظریه: 7/96/298
شماره پرونده: 812-1/127-95
استعلام:
در خصوص درخواست اعاده دادرسی از ناحیه هریک از طرفین دعوی نظر به اینکه طبق تصریح تبصره ماده 435 ق.آ.د.م دادگاه باید بدواً در مورد قبول یا رد درخواست اعاده دادرسی در خصوص انطباق یا عدم انطباق جهت اعاده دادرسی مندرج در ماده 426 قانون مارالذکر اقدام نماید.
1- آیا اقدام دادگاه در این خصوص مستلزم تعیین وقت رسیدگی و دعوت از طرفین و بررسی مستندات آنها می‌باشد یا بدون نیاز به دعوت از طرفین و اخذ اظهارات آنها می‌تواند این تصمیم را اتخاذ نماید؟
2- آیا دادگاه می‌تواند بعد از قرار قبولی اعاده دادرسی و درمرحله رسیدگی ماهوی به علت عدم تطبیق جهت اعاده دادرسی باجهات مندرج در ماده 426 ق.آ.د.م قرار رد درخواست اعاده دادرسی صادر نماید یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- رسیدگی نخستین به دادخواست های تقدیمی به دادگاه‌ها علی الاصول مستلزم تعیین وقت رسیدگی و دعوت از طرفین است مگر آنکه مقنن خلاف آن را تصریح نموده باشد و رسیدگی به دادخواست اعاده دادرسی نیز از این اصل مستثنی نیست و عبارت صدر تبصره ماده 435 قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی 79 معنایی جز این ندارد که دادگاه باید ابتدا در خصوص قبول یا رد دادخواست اعاده دادرسی از جهت شکلی و انطباق درخواست با جهات اعاده دادرسی اتخاذ تصمیم نماید و سپس وارد رسیدگی ماهوی شود و این امر صرفاً به معنای تقدم رسیدگی شکلی بر ماهوی است و به معنای عدم لزوم تعیین وقت رسیدگی نمی‌باشد به ویژه آنکه صدور قرار قبولی اعاده دادرسی با توجه به ماده 437 قانون یاد شده می‌تواند موجب توقف اجرای حکم قطعی و لازم الاجرا شود که رعایت حق محکوم له (طرف دعوای اعاده دادرسی) نیز ایجاب می‌نماید دادگاه پس از استماع دفاعیات وی در این خصوص اتخاذ تصمیم نماید.
2- از آنجا که قرار قبولی اعاده دادرسی از قرارهای نهایی نمی‌باشد، به نظر می‌رسد در صورتی که دادگاه بعداً پی به اشتباه بودن‌آن ببرد می‌تواند مستدلاً از آن عدول نماید.