تاریخ نظریه: 1399/02/29
شماره نظریه: 7/99/170
شماره پرونده: 99-141-170ح
استعلام:
دادگاه تجدیدنظر حکم بطلان دعوایی به خواسته الزام به تحویل مبیع خواهان را نقض و حکم به محکومیت خوانده به تحویل مبیع صادر کرده است. شخص ثالث دادخواست اعتراض خود را نسبت به رأی دادگاه تجدیدنظر در دادگاه بدوی مطرح نموده و دادگاه بدوی پرونده را به استناد ماده 417 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 در قالب تصمیم به دادگاه تجدیدنظر ارسال کرده است. دادگاه تجدیدنظر با این استدلال که نحوه ارسال پرونده به این دادگاه صحیح نبوده و دادخواست از سوی مقام دارای صلاحیت ارجاع نشده است، پرونده را عیناً به دادگاه بدوی اعاده کرد تا چنانچه دادگاه دعوی را به کیفیت مطروحه قابل پذیرش و استماع تشخیص ندهد، قرار استماع دعوی صادر کند و در صورت اعتراض به رأی پرونده را نزد دادگاه تجدیدنظر ارسال کند. دادگاه بر همین اساس به لحاظ لزوم تبعیت دادگاه بدوی از دادگاه تجدیدنظر قرار عدم استماع دعوی صادر کرده است.
1- آیا تصمیم دادگاه بدوی در ارسال پرونده به دادگاه تجدیدنظر صحیح است؟
2- در صورت قطعیت قرار عدم استماع دعوی، آیا معترض ثالث می‌تواند مجددا جهت احقاق حق اقدام کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در فرض سوال که دعوای اعتراض ثالث نسبت به حکم صادره از دادگاه تجدید نظر در شعبه دادگاه بدوی اقامه شده است، با توجه به نص ماده 420 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 که مقرر داشته است: «اعتراض ثالث اصلی در دادگاهی تقدیم میشود که رأی قطعی معترض‌عنه را صادر کرده است»، صدور قرار عدم استماع دعوی یا حتی صدور قرار عدم صلاحیت از ناحیه دادگاه بدوی به صلاحیت دادگاه تجدید نظر، با توجه به عالی بودن دادگاه تجدید نظر نسبت به دادگاه بدوی، فاقد موضوعیت و وجاهت قانونی است و دادگاه بدوی وفق ماده 420 مذکور مکلف به ارسال پرونده به دادگاه تجدید نظر است.
2- بنا به مراتب یادشده، در فرض صدور قرار عدم استماع دعوی در موارد فوق و قطعیت آن، این امر از حیث قانونی مانع طرح دعوای مجدد اعتراض ثالث اصلی از ناحیه خواهان در دادگاه تجدیدنظر نیست.