تاریخ نظریه: 1400/03/09
شماره نظریه: 7/1400/226
شماره پرونده: 1400-168-226 ک
استعلام:
مطابق ماده 458 قانون آیین دادرسی کیفری دادگاه تجدیدنظر استان نمی‌تواند مجازات تعزیری یا اقدامات تامینی و تربیتی مقرر در حکم تجدید نظرخواسته را تشدید کند مگر در مواردی که مجازات مقرر در حکم نخستین بر خلاف جهات قانونی کمتر از حداقل میزانی باشد که قانون مقرر داشته و این امر مورد تجدید نظرخواهی شاکی و یا دادستان قرار گرفته باشد در این موارد دادگاه تجدیدنظر با تصحیح حکم، نسبت به تعیین حداقل مجازاتی که قانون مقرر داشته است اقدام می‌کند. چنانچه برای جرمی در قانون مجازات حبس یا جزای نقدی در نظر گرفته شده و دادگاه بدوی به جای مجازات حبس، جزای نقدی را مورد حکم قرار داده و متعاقباً شاکی به رأی اعتراض و تقاضای صدور حکم به مجازات حبس را می‌کند، آیا دادگاه تجدیدنظر می‌تواند با مجازات جزای نقدی، حداقل مجازات حبس را در نظر گیرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض استعلام که مجازات جرم به صورت متعدد و تخییری تعیین شده است، مستفاد از مواد 454 و 457 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و ماده 18 قانون مجازات اسلامی مصوب همان سال و ضرورت تعیین مجازات تعزیری متناسب، دادگاه تجدید نظر در تعیین مجازات، دارای اختیارات دادگاه نخستین است؛ لذا چنانچه دادگاه تجدیدنظر، مجازات مذکور در حکم نخستین را متناسب نداند، هر چند هیچ یک از جهات مخففه نظیر جهات تخفیف مذکور در ماده 38 قانون مجازات اسلامی نیز وجود نداشته باشد، می‌تواند نسبت به انتخاب مجازات تخییری دیگر مقرر در قانون اقدام کند. بدیهی است که تغییر مجازات باید به گونه‌ای باشد که با توجه به ماده 458 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 موجب تشدید مجازات نشود.