صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1395/11/21
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر املش
موضوع
جهات تخفیف مجازات
پرسش
در پرونده ای الف متهم است به ارتکاب ده فقره سرقت تعزیری از ده نفر که در اثناء تحقیقات و قبل از صدور رأی از سوی دادگاه بدوی، پنج نفر از شاکیان نسبت به متهم اعلام رضایت نموده اند و بدین جهت با رعایت قواعد تعدد جرم، جمع مجازات ها و با اعمال تخفیف، حکم به حبس متهم صادر می‌گردد.
سپس در مرحله اجرای حکم سایر شاکیان هم نسبت به محکوم علیه اعلام رضایت می کنند.
آیا امکان اعمال ماده 483 قانون آیین دادرسی کیفری به منظور تجدیدنظر در میزان مجازات می‌باشد و رأی صادره در این خصوص صحیح است ؟
نظر هیئت عالی
گذشت شاکی قبل از صدور حکم می‌تواند از جهات تخفیف مجازات باشد. در فرض سوال دادگاه با ده فقره سرقت که هرکدام شاکی مختص به خود را دارد مواجه است، طبق ماده 134 قانون مجازات اسلامی برای هریک از فقرات تعیین کیفر جداگانه می‌نماید در مورد پنج فقره‌ای که شکات آنها اعلام گذشت کرده‌اند با توجه به اینکه تا یک و نیم برابر می‌تواند مجازات تعیین کند طبق تبصره 3 ماده 134 مرقوم، میانگین حداقل و اکثر را مورد حکم قرار می‌دهد و در هر حال مجازات اشد قابل اجراست. در صورتی‌که بقیه شکات (پنج نفر دیگر) پس از صدور حکم گذشت نمایند اجرای ماده 483 قانون آیین دادرسی کیفری در مورد مجازات اشد و چهار فقره دیگر قابل اعمال است.
نظریه اکثریت در حدی‌که موافق با این استنتاج است مورد تأیید می‌باشد.
نظر اکثریت
به نظر میرسد که حکم صادره صحیح نمی‌باشد زیرا مطابق ماده 134 قانون مجازات اسلامی ؛ ((درجرایم موجب تعزیر...هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، مجازات هریک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی مشروط به این که....در هر یک از موارد فوق فقط مجازات اشد قابل اجرا است و اگر مجازات اشد به یکی از علل قانونی تقلیل یابد یا تبدیل یا غیر قابل اجرا شود، مجازات اشد بعدی اجرا می‌گردد، در هر مورد...اضافه می‌گردد.))
در نتیجه در این پرونده چنانچه هر یک شاکی ها قبل از صدور حکم رضایت دهند، این رضایت فقط موثر در موضوع شکایت خودشان می‌باشد و برای سایرین (آنان که اعلام رضایت نکردند) دادگاه می بایست با رعایت قواعد مقرر در ماده 134 حکم به بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی نماید و همان مجازات اشد اجرا می‌گردد.
هرگاه سایر شاکی ها در مرحله اجرای احکام اعلام رضایت نمایند، دادگاه می‌تواند از طریق اعمال ماده 483 قانون آیین دادرسی کیفری، نسبت به سایر محکومیت هایی که مشمول تخفیف نشده اند تجدیدنظر نماید.
نظر اقلیت
برای اعمال تخفیف نیاز به رضایت تمام شاکیان می‌باشد؛ وفق ماده 102 قانون مجازات اسلامی: ((هرگاه متضرّرین از جرم، متعدّد باشند تعقیب جزایی با شکایت هریک از آنان شروع می‌شود ولی موقوفی تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات موکول به گذشت تمام کسانی است که شکایت کرده اند.))
چنانچه تمام شاکیان اعلام رضایت نکنند دادگاه می بایست مطابق ماده 134 قانون مجازات اسلامی حکم به مجازات اشد صادر نموده و سپس با اعلام رضایت تمام شاکیان در مرحله اجرای حکم، اعمال ماده 483 قانون آیین دادرسی کیفری امکان پذیر خواهد بود.
حال به فرض اینکه رأی صادره صحیح باشد چون حکم صادره نسبت به تمام شاکیان موثر خواهد بود، اعمال ماده 483 در این فرضیه قابل قبول نیست.