صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/03/09
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر خمین
موضوع
مسئولیت اشخاص در چک های شرکتی در صورت عدم امضاء رئیس هیئت مدیره
پرسش
چنانچه در اساس‌نامه شرکت خصوصی، صدور اسناد تجاری با امضاء مدیر عامل و رئیس هیأت مدیره و مهر شرکت اعتبار داشته باشد و توسط مدیر عامل چکی صادر گردد و مهر شرکت هم در چک ممهور شده باشد، لیکن رئیس هیأت مدیره آن را امضاء نکرده باشد مسئولیت اشخاص فوق در برابر دارنده به چه نحوی است و در صورت امضاء آیا مسئولیت تضامنی است یا نسبی؟
نظر هیئت عالی
در فرض سوال، مسئولیت مدیر عامل شرکت در صدور چک بدون امضاء رئیس هیات مدیره، در صورتی که هنگام افتتاح حساب میزان مسئولیت تعیین نشده باشد، مسئولیت به تنصیف است به طوری مدیرعامل و شرکت بنابر اصل تنصیف دارای مسئولیت نسبی هستند، لیکن در مقابل دارنده با حسن نیت که از میزان مسئولیت آنان اطلاعی ندارد به استناد ماده 19 قانون صدور چک دارای مسئولیت تضامنی می‌باشند.
نظر اتفاقی
با توجه به نظریه مشورتی شماره 1843/92/7- 92/9/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه که بیان داشته: (با توجه به اینکه تضامن موضوع ماده 249 قانون تجارت ناظر به مسئولیت امضا کنندگان در خط طولی است و نه عرضی و اصل عدم تضامن است؛ بنا بر این مسئولیت هر یک از امضا کنندگان چک صادره از حساب مشترک به میزانی است که در هنگام افتتاح حساب تعیین شده و اگر میزان مسئولیت مزبور تعیین نشده باشد، اصل بر تنصیف است)؛ لذا مسئولیت امضاء کنندگان نسبی است، لیکن در مقابل دارنده چک که از میزان مسئولیت بی اطلاع است اصل تنصیف مسئولیت جاری است و مسئولیت بین امضا کنندگان که به عنوان نماینده شرکت می‌باشند با شرکت حسب ماده 19 قانون صدور چک تضامنی است و در فرضی که فاقد امضاء یکی از صاحبان امضاء باشد اشخاصی که امضاء نموده‌اند در برابر ثالث مسئول هستند؛ لیکن شخصی که امضاء نکرده دعوی متوجه وی نمی‌باشد؛ هر چند که برخی نیز معتقدند دارنده در زمان اخذ چک شرکتی بایستی در خصوص صاحبان امضاء اعتبار و اسناد تعهد آور شرکت تحقیق و با توجه به آگهی تاسیس و تغییرات شرکت اقدام به اخذ چک نموده و زمانی که یکی از صاحبان امضا اقدام به امضا ننموده است، اساساً چکی صادر نگردیده است.