تاریخ نظریه: 1397/03/22
شماره نظریه: 7/97/539
شماره پرونده: 95-186/1-2168
استعلام:
با توجه به اینکه بر اساس مواد 533 و 526 قانون مجازات اسلامی 92 هرگاه چند نفر به نحو شرکت سبب وقوع جنایت یا خسارتی بر دیگری گردند این افراد به طور مساوی ضامن باشند و همچنین هرگاه دو یا چند نفر به نحو شرکت در تحقق جنایت با خسارت مباشرت داشته باشند همگی آنها به طور مساوی ضامن می‌باشند واگر اجتماع یک سبب ویک مباشر در وقوع جنایت موثر بوده باشند نیز اصل کلی تساوی ضمان بین آنها است مگر اینکه تاثیر رفتار مرتکبان متفاوت بوده باشد که در این صورت به میزان تقصیر مسئوولیت خواهند داشت حال اگر به موجب نظریه کارشناس دو نفر به نحو سبب و دو نفر به نحو مباشرت در وقوع حادثه نقش داشته باشند و کارشناس تقصیر اسباب را 30% و تقصیر مباشرین را هفتاد درصد اعلام کرده است و بین مباشرین نیز تقصیر را متفاوت و40% و 60% اعلام داشته و بین اسباب نیر تقصیر را20% و 80% اعلام نموده است با فرض اینکه میزان رفتار مرتکبان متفاوت بوده باشد آیا در این صورت مسئوولیت این افراد برای پرداخت دیه شخص مقتول که ناشی از خطای اسباب و مباشرین قتل غیرعمدی واقع شده است هم کلاً به صورت تساوی است و یا اینکه بین اسباب و مباشرین ضمان به میزان تقصیر تقسیم می‌شود و بین خود اسباب و یا مباشرین به صورت مساوی خواهد بود.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض سوال که چند عامل، برخی به مباشرت و برخی به تسبیب در وقوع یک جنایت تاثیر داشته و تاثیر رفتار مرتکبان متفاوت است، موضوع مشمول قسمت اخیر ماده 526 قانون مجازات اسلامی 1392 است و هر یک از مرتکبان (اعم از مباشران و مسببان) به میزان تاثیر رفتارشان مسئول پرداخت دیه می‌باشند، زیرا اطلاق واژه مرتکبان در ماده مذکور شامل مباشران و مسببان است.