صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/11/29
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
فحاشی به بانوان در معابر عمومی بدون قصد تعرض یا مزاحمت
پرسش
شخصی مذکر در معابر عمومی اقدام به فحاشی به یک زن نموده است، رفتار ارتکابی مصداق بزه توهین (موضوع ماده 608) می‌باشد یا مصداق بزه مزاحمت برای بانوان؟
نظر هیئت عالی
بزه توهین به بانوان در معابر عمومی موضوع ماده 619 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 (تعزیرات) وضعیتی خاص از بزه توهین است که با انگیزه و محتوای جنسی نسبت به بانوان تحقق می‌یابد و لذا هر رفتار توهین‌آمیز نسبت به بانوان در معابر عمومی را شامل نمی‌شود و توهین مزبور باید با شئون و حیثیات زنان بر اساس معیارهای عرفی معارض باشد. تشخیص موضوع و انطباق آن با مقام قضایی رسیدگی کننده است.
نظر اکثریت
با دقت در ماده 619 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده)، در این ماده چند رفتار مورد جرم انگاری قرار گرفته است، نخست، تعرض یا مزاحمت برای بانوان و اطفال و دیگری توهین به این اشخاص با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت. بنابراین هرچند که در رویه به‌طور کلی عنوان بزه را مزاحمت برای بانوان و اطفال می‌گویند لیکن رفتارهای مادی مندرج در این ماده متفاوت و دارای عناوین متفاوت می‌باشند؛ بدین معنی که رفتار ممکن است مصداق تعرض یا مزاحمت برای بانوان و اطفال در اماکن معابر عمومی باشد یا ممکن است که مصداق مزاحمت و تعرض نباشد بلکه مصداق توهین به این اشخاص در اماکن و معابر عمومی باشد. بنابراین در قید عنوان بزه بهتر است که همه رفتارها را تحت عنوان مزاحمت برای بانوان قید نکنیم. به‌طور مثال ممکن است بر اثر تصادف دو خودرو در معابر عمومی بین طرفین بحث پیش آید و احد از طرفین به خانمی فحاشی نماید، محرز است که قصد وی تعرض و یا مزاحمت برای آن خانم نبوده است؛ لذا بهتر است عنوان اتهامی توهین به بانوان در معابر عمومی قید شود. صرف‌نظر از توضیح فوق به نظر می‌رسد قانونگذار با توجه به وضعیت خاص بانوان و اطفال درصدد حمایت کیفری خاص از آنان بوده و بر همین اساس ماده 619 را که مجازات شدیدتری نسبت به توهین ساده دارد تصویب نموده است. بنابراین با توجه به اینکه در خصوص توهین به بانوان و اطفال به صورت خاص ماده 619 وضع شده است لذا رفتار موضوع پرسش مصداق بزه توهین به بانوان در معابر عمومی موضوع ماده 619 می‌باشد و مصداق توهین ماده 608 نمی‌باشد و از مصادیق تعدد معنوی نمی‌باشد.
نظر اقلیت
بدیهی است که مهم‌ترین وجه ممیز جرایم از یکدیگر رکن مادی آن‌ها است. رکن مادی شامل اجزایی است از جمله رفتار، شرایط و نتیجه و زمانی که به رکن مادی اشاره می‌نماییم یعنی همه آنچه قابل مشاهده و لمس است. حال بزه موضوع پرسش یعنی توهین به معنای به کاربردن لفظ مخفف به عنوان رفتار در شرایط خاص یعنی مخاطبی با جنسیت مونث در معابر عمومی به عنوان شرایط بزه می‌باشد جمع بین رفتار فوق توأم با شرایط گفته شده منتهی به بزه ایجاد مزاحمت برای بانوان است نه بزه توهین؛ چرا که توهین عادی صرفاً رفتار مخفف بدون شرایط مذکور است.کما اینکه در توهین به مأمورین و غیره از مقامات، رفتار مخفف با شرایط دیگر یعنی شخصیت ویژه مخاطب است. هیچ‌کس بزه توهین به مأمورین و غیره از مقامات را تعدد معنوی قلمداد نمی‌کند یا قتل با چاقو را تعدد معنوی به ایراد جرح عمدی قلمداد نمی‌کند. پس در یک پرونده باید مجموع همه اجزای رکن مادی را جمع نمود و قائل به یک بزه خاص شد. البته نمی‌توان منکر شد گاهی مجموع شرایط مستلزم اطلاق دو عنوان است. درهرحال خود ماده 619 نیز به صراحت به لفظ توهین به عنوان جزئی از رکن مادی اشاره دارد لذا مصداق تعدد معنوی نمی‌باشد و فقط بزه مزاحمت برای بانوان می‌باشد.
نظر ابرازی
رفتار ارتکابی مصداق تعدد معنوی است چراکه با یک رفتار هم مرتکب بزه توهین موضوع ماده 608 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 شده است و هم مرتکب بزه ایجاد مزاحمت برای بانوان موضوع ماده 619 قانون موصوف. لیکن در مقام اجرای مجازات، مجازت مندرج در ماده 619 از باب اجرای مجازات اشد اجرا می‌گردد.