صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/08/14
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
نحوه رفع اثر از دادنامه الزام به تمکین
پرسش
چنانچه زوجه به موجب دادنامه قطعی الزام به تمکین محکوم‌به تمکین شده باشد و هم‌اکنون قصد اجرای حکم و رفع اثر از دادنامه الزام به تمکین را داشته باشد، از نظر همکارانی که قائل به عدم امکان و عدم ضرورت صدور اجرائیه و تشکیل پرونده اجرائی در مورد دادنامه الزام به تمکین هستند، چه اقدامی متصور است؟
نظر هیئت عالی
در فرض سوال مباینتی بین نظریه اکثریت و اقلیت وجود ندارد و در استفاده زوجه از تمام یا یکی از طرق اعلام آمادگی برای تمکین از زوج و رفع آثار حکم قطعی الزام به تمکین محدودیتی وجود ندارد.
نظر اکثریت
زوجه می‌تواند با ارسال اظهارنامه، آمادگی خود را جهت حضور در منزل مشترک موردنظر زوج اعلام نماید و با حضور در منزل مشترک مراتب همکاری یا عدم همکاری زوج جهت ورود زوجه به منزل مشترک را از طریق گزارش مرجع انتظامی یا تأمین دلیل از طریق شورای حل اختلاف مستندسازی نماید تا از آن تاریخ از آثار حکم الزام به تمکین رفع اثر گردد.
نظر اقلیت
حکم الزام به تمکین دارای چند اثر مشخص قانونی از قبیل محرومیت از نفقه جاری در دعوای احتمالی مطالبه نفقه، محرومیت از نفقه ایام عده و منتفی شدن اجرای شرط تنصیف در دعوای احتمالی طلاق از جانب زوج و امکان ازدواج مجدد زوج در دعوای احتمالی تجویز ازدواج مجدد می‌باشد. بنابراین زوجه می‌تواند در هر پرونده‌ای که متعاقب دادنامه الزام به تمکین مطرح می‌گردد، مراتب آمادگی خود جهت اجرای حکم تمکین را اعلام نماید تا شعبه رسیدگی کننده در صورت احراز صحت ادعای زوجه، آثار نشوز را زایل نماید. مثلاً زوجه‌ای که علیه وی حکم قطعی الزام به تمکین صادر شده است، می‌تواند متعاقباً دعوای مطالبه نفقه جاری مطرح نماید و در دادخواست خود، آمادگی خود را جهت تمکین اعلام نماید و شعبه رسیدگی کننده به پرونده مطالبه نفقه، در صورت احراز صحت ادعای زوجه مبنی بر آمادگی جهت تمکین می‌تواند حکم به الزام زوج به پرداخت نفقه از تاریخ احراز تمکین زوجه صادر نماید. همچنین است در دعوای طلاق از جانب زوج در مورد شرط تنصیف و نفقه ایام عده و دعوای تجویز ازدواج مجدد که در هر مورد زوجه می‌تواند به عنوان خوانده در جریان دادرسی آمادگی خود را جهت تمکین اعلام نماید.
نظر ابرازی
اساساً امکان رفع اثر از دادنامه الزام به تمکین بدون صدور اجرائیه دشوار است و تکلف‌های مطرح‌شده در نظر اقلیت و اکثریت در مورد نحوه رفع اثر از دادنامه الزام به تمکین بدون صدور اجرائیه، ضعف دیدگاه همکارانی که قائل به عدم امکان و عدم ضرورت صدور اجرائیه در مورد دادنامه الزام به تمکین هستند را آشکار می‌کند. درحالی‌که می‌توان به‌راحتی در مورد دادنامه الزام به تمکین، اجرائیه صادر نمود و بدون نیاز به اجبار فیزیکی و بدون نیاز به اجرای تبصره ماده 47 از قانون اجرای احکام مدنی در مورد تعیین وجه الزام، به راحتی امکان احراز وضعیت تمکین یا نشوز زوجه را با تعیین تاریخ دقیق جهت بهره‌مندی طرفین از آثار قانونی فراهم نمود.