تاریخ نظریه: 1401/01/16
شماره نظریه: 7/1400/1007
شماره پرونده: 1400-16/1-1007 ک
استعلام:
وفق ماده 40 آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی دارنده گواهی نامه که یکی از شرایط پزشکی موضوع تبصره 3 ماده 27 آیین‌نامه را ندارد برای انجام معاینات و آزمایش‌های پزشکی به مراکز پزشکی مجاز معرفی می‌شود و در صورتی که شرایط و صلاحیت رانندگی را از دست داده باشد، گواهی‌نامه از وی اخذ و گواهی‌نامه متناسب با شرایط جسمی وی صادر و تسلیم می‌شود و یا گواهی‌نامه به طور کامل ابطال می‌شود. از سوی دیگر طبق بند «ب» ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389 پلیس مجاز است با به‌کارگیری دستگاه‌های در اختیار، از رانندگان مشکوک به مصرف مشروبات الکلی تست الکل اخذ و در صورت احراز رانندگی در حالت مستی، نسبت به اعمال قانون و ضبط گواهی نامه به مدت شش ماه اقدا کند.
آیا پلیس راهنمایی و رانندگی می‌تواند کسانی را که چند نوبت سابقه اعمال بند «ب» ماده 10 قانون مذکور را دارند، به عنوان رانندگان مشمول ماده 40 دانسته و ایشان را به مراکز پزشکی مجاز معرفی کند و با تلقی اعتیاد به مواد الکلی تحت عنوان فقد صلاحیت روحی- روانی و جسمی، محدودیت یا محرومیت پزشکی مندرج در ماده 40 آیین‌نامه را در حضور ایشان اعمال کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، در مواردی که به استناد بند «ب» ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389، مأمورین موضوع ماده 2 این قانون قبض جریمه صادر و گواهی‌نامه راننده را ضبط می‌کنند، نیروی انتظامی باید وفق قسمت اخیر بند «ب» از ماده 10 قانون پیش‌گفته، مراتب را جهت رسیدگی به اتهام راننده مبنی بر ارتکاب جرائم مذکور در این بند، به مرجع قضایی گزارش کند. چنانچه راننده از حیث ارتکاب این جرائم (مصرف مسکر یا استعمال مواد مخدر یا روان‌گردان) برائت حاصل کند، صرف صدور حکم برائت به معنای غیر قانونی بودن اقدامات مأمورین ذی‌صلاح در صدور برگ جریمه و ضبط گواهی‌نامه نیست و اگر راننده در این خصوص اعتراضی داشته باشد، رسیدگی به آن در صلاحیت ذاتی واحد رسیدگی به اعتراض نسبت به برگه‌های جریمه موضوع ماده 5 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389 است.
ثانیاً، اگر چه مستنبط از ماده 40 و تبصره‌های 2 و 3 ماده 27 آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی مصوب 1384 با اصلاحات بعدی این است که سلامت جسمی و روانی و بقاء و تداوم آن، شرط صدور گواهی‌نامه رانندگی و بقای اعتبار آن برای رانندگی کردن است، اما فرض سوال که ناظر به اعمال بند «ب» ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389 و حدوث شرایط مقرر در آن است، از قلمرو شمول ماده 40 آیین‌نامه پیش‌گفته خروج موضوعی دارد.