بررسی ارتباط میزان تقصیر در قتل (غیرعمدی) درخصوص سهم الارث و حق گذشت

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/07/19
برگزار شده توسط: استان بوشهر/ شهر جم

موضوع

بررسی ارتباط میزان تقصیر در قتل (غیرعمدی) در خصوص سهم الارث و حق گذشت

پرسش

در صورتی که در حادثه‌ای فرزندی فوت نماید و ورثه وی پدر و مادر باشند و مادر نیز به میزان 30 درصد در وقوع قتل شبه عمدی (ناشی از حوادث) مقصر باشد و 70 درصد مابقی عوامل دیگر مقصر باشند: الف: آیا مادر از میزان دیه غیر تقصیر (70 درصد مابقی) ارث می‌برد؟ ب: در صورتی که مادر به‌ عنوان ولی‌دم، نسبت به احد از متهمان اعلام گذشت نماید آیا این گذشت اثر دارد؟

نظر هیات عالی

با توجه به اینکه در فرض پرسش، مادر شریک در قتل فرزند محسوب می‌گردد و عنوان قاتل ولو غیر عمدی در مورد وی صدق می‌کند. بنابراین با لحاظ اطلاق ماده 451 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و ملاک ماده 357 این قانون ولی‌دم محسوب نمی‌شود و از دیه مقتول ارث نمی‌‌برد و گذشت وی نیز موثر در مقام نمی‌باشد. ضمناً در خصوص موارد مربوط به بیمه مطابق قواعد خاص خود رفتار می‌شود.

نظر اکثریت

قسمت الف: با عنایت به اینکه مادر فقط 30 درصد در وقوع حادثه مقصر می‌باشد، لذا نمی‌توان وی را از میزان دیه غیرمقصر (70 درصد مابقی) محروم نمود و محرومیت ایشان فقط ناظر به میزان تقصیر ایشان می‌باشد. لذا از مابقی دیه ارث خواهد برد.
در پاسخ قسمت ب: با عنایت به اینکه حسب مراتب فوق، مادر از دیه غیرمقصر (70 درصد) ارث خواهد برد، لذا اعلام گذشت ایشان نسبت به درصد مذکور به میزان سهم ایشان در دیه مذکور، موثر خواهد بود.

نظر اقلیت

در پاسخ قسمت الف- با توجه به ماده 451 قانون مجازات اسلامی، تقصیر به هر میزان، ورثه را به‌صورت کل از دیه محروم می‌نماید؛ لذا در صورتی که مادر فقط 30 درصد در قتل مقصر باشد، از دیه 70 درصد مابقی نیز محروم خواهد بود.
در پاسخ قسمت ب: با توجه به پاسخ قسمت الف، چون مادر سهمی در دیه اعم از 30 درصد مقصر یا 70 درصد غیر‌مقصر ندارد، لذا اعلام گذشت ایشان نیز این حیث فاقد اثر می‌باشد.