صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/10/18
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر اصفهان
موضوع
بررسی وصف مجرمانه استفاده از رمز عبور و کد کاربری مقام قضایی توسط مدیر دفتر و یا منشی و......
پرسش
در صورتیکه فردی (اعم از مدیر دفتر شعبه، منشی و غیره) بدون هماهنگی و اذن و دستور مقام قضایی و از طریق کد کاربری و رمز عبور ایشان وارد سامانه مدیریت پرونده قضایی شده و متنی با امضاء مقام قضایی خطاب به اداره ثبت اسناد و املاک جهت رفع بازداشت از ملکی که سابقاً جهت آزادی متهم و صدور قرار قبولی وثیقه بازداشت شده است تنظیم و ارسال نماید سپس تصویری از نامه را نیز چاپ و جهت ارائه به اداره موصوف در اختیار مالک ملک قرار دهد:
1- آیا موضوع واجد وصف کیفری است؟
2- در صورت مثبت بودن پاسخ رکن قانونی بزه چیست؟ جعل رایانه‌ای است یا جعل موضوع بند یک ماده 525 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و یا غیره؟
نظر هیئت عالی
عمل مرتکب از مصادیق بند الف ماده 734 قانون مجازات اسلامی فصل سی‌ام بخش جرائم رایانه‌ای می‌باشد. مع هذا در خصوص مالکی که نمونه چاپی نامه را به ثبت ارائه می‌دهد چنانچه عالم به مجعول بودن آن باشد استفاده از سند مجعول کلاسیک محسوب می‌گردد.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه فرد به طور غیرمجاز اقدام به وارد نمودن رمز و کد کاربری مقام قضایی نموده و از این طریق داده قابل استنادی ایجاد نموده است موضوع منطبق با ماده 6 قانون جرایم رایانه‌ای (جعل رایانه‌ای) می‌باشد. علی‌هذا فرد به محض ورود به سامانه و ایجاد متن موضوع سوال مرتکب بزه (جعل رایانه‌ای) گردیده است و با تایید و ارسال نامه مرتکب بزه استفاده از سند مجعول موضوع ماده 7 قانون مار‌الذکر نیز شده است و از طرفی در جعل موضوع سوال ساخت و شبیه‌سازی امضاء مقام قضایی وجود ندارد بلکه از طریق سامانه رایانه‌ای (سمپ) مراحلی به صورت غیرمجاز طی که پس از تایید آن مراحل امضاء مقام قضایی به صورت خودکار ذیل متن درج و به مرجع مخاطب ارسال می‌گردد که مجموع این اقدامات تحت عنوان جعل رایانه‌ای جرم‌انگاری شده است. لذا موضوع از شمول جعل ماده 525 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات خارج است. لکن در خصوص مالک ملک که اقدام به ارائه تصویر نامه به اداره ثبت اسناد و املاک نموده است با توجه به اینکه اداره ثبت اسناد و املاک در صورتیکه از طریق سامانه سمپ دستور رفع بازداشت را وصول ننماید، اقدام به رفع بازداشت از ملک نمی‌کند و ارائه تصویر نامه در این خصوص کافی نیست و از طرفی احدی از ارکان بزه جعل و استفاده از سند مجعول ایجاد ضرر یا قابلیت ضرر رسانی می‌باشد (ضرر بالفعل یا بالقوه) که در خصوص موضوع با توجه به اینکه سابقاً دستور رفع بازداشت به طور غیر مجاز برای اداره ثبت اسناد و املاک از طریق سامانه سمپ ارسال شده است و ارائه تصویر نامه به آن اداره در صورت عدم ارسال از طریق سامانه موصوف هیچ گونه تاثیری در رفع بازداشت از ملک ندارد لذا صرف ارائه تصویر نامه به اداره مذکور فاقد وصف کیفری است. لکن در صورتیکه متهم اصلی با همکاری و مساعدت ایشان مرتکب بزه جعل رایانه‌ای گردد و در صورت احراز وحدت قصد و سایر ارکان و شرایط لازم، موضوع می‌تواند مشمول عنوان مشارکت یا معاونت در ارتکاب جعل رایانه‌ای و استفاده از آن باشد.
نظر اقلیت
در خصوص فرد مالک که اقدام به ارائه تصویر نامه به اداره ثبت اسناد و املاک نموده است موافقت با نظر اکثریت حاصل است. لکن در خصوص متهم اصلی با توجه به اینکه جعل امضاء مقام قضایی به طور خاص در ماده 525 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات جرم‌انگاری شده است، موضوع مشمول قواعد معنوی محسوب می‌گردد.