طرح دعوای اثبات مالکیت توسط احدی از ورثه

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/03/09
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر نطنز

موضوع

طرح دعوای اثبات مالکیت توسط احدی از ورثه

پرسش

در صورتی که احدی از ورثه نسبت به شش دانگ یک قطعه زمین دعوای اثبات مالکیت علیه متصرف اقامه نماید، آیا دعوای وی در ماهیت، خصوصا نسبت به مازاد سهم‌الارث خودش قابل پذیرش است؟ آیا امکان طرح دعوی خلع ید وجود خواهد داشت؟

نظر هیئت عالی

دعوی اثبات مالکیت در املاک دارای سابقه ثبت قابلیت استماع و رسیدگی ندارد؛ زیرا محاکم دادگستری مرجع رسمیت بخشیدن به اسناد عادی اشخاص نمی‌باشند، اما نسبت به عرصه و اعیانی که فاقد سابقه ثبت و سند مالکیت است، دعوی اثبات مالکیت قابل استماع و رسیدگی است؛ بنابراین طرح دعوی اثبات مالکیت نسبت به شش دانگ یک قطعه زمین حتی مازاد بر سهم‌الارث امکان‌پذیر است که باید شرایط و ارکان دعوی رعایت شود و طرح دعوی خلع ید نسبت به شش دانگ آن امکانپذیر است که یا با دعوای اثبات مالکیت و به دنبال آن مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و یا پس از صدور حکم به اثبات مالکیت قابلیت استماع دارد، چون خلع ید فرع بر اثبات مالکیت است و رای وحدت رویه شماره 569 مورخ 70/10/10 هیات عمومی دیوان عالی کشور موید این نظر است.

نظر اکثریت

اگر فرد مدعی، دارای سند رسمی نباشد دعوی اثبات مالکیت قابل پذیرش است و بین سند رسمی و سند عادی باید تفکیک قائل شد. دعوی خلع ید طبق ماده 43 قانون اجرای احکام مدنی قابل پذیرش است البته اگر بحث تقسیم ترکه باشد (در زمین مشاعی) نیازی به طرح دعوی خلع ید نمی‌باشد، هرچند می‌توان گفت چون تقسیم اعلامی است و فقط مالکیت ظاهری شخص را مشخص می‌نماید طرح دعوی خلع ید ایرادی ندارد.

نظر اقلیت

دعوی اثبات مالکیت نسبت به کل قابل پذیرش است و دعوی خلع ید فقط نسبت به سهم‌الارث خواهان قابل پذیرش است.