صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/06/15
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر مشهد
موضوع
بررسی ضرورت اخذ تامین مناسب جهت صدور قرار توقف اجرای رای داور
پرسش
با عنایت به مواد 490 و 493 قانون آیین دادرسی مدنی، در پرونده های مربوط به اعتراض به رای داور چنانچه خواهان تقاضای صدور قرار توقف عملیات اجرایی را داشته باشد اخذ تامین از خواهان ضروری است ؟
نظر هیئت عالی
1- اعتراض به رأی داور وفق ماده 493 ق. آ. د. م اثر تعلیقی بر اجرای رأی داور ندارد، اما با توجه به مفاد ماده مرقوم چنانچه دلایل ابرازی از نظر دادگاه قوی باشد؛ صدور قرار منع اجرای رأی داور تا پایان رسیدگی به اعتراض و صدور حکم قطعی بلامانع است و در صورت اقتضاء دادگاه مبادرت به اخذ تأمین مناسب جهت صدور قرار توقف اجرای رأی داور می‌نماید.
2- در خصوص اعمال و اجرای مفاد ماده 490 ق. آ. د. م در صورتی که دادگاه بدوی حکم به بطلان رأی داور صادر کند، اجرای رأی داور تا قطعی شدن حکم متوقف می ماند و در این فرض نیازی به اخذ تأمین برای توقف اجرای رأی داور نیست.
نظر اکثریت
چنانچه دادگاه حکم بطلان رای داور صادر نموده تا قطعی شدن این حکم، اجرای رای داور توسط دادگاه متوقف می‌شود (برابر ماده 490) و اگر حکم غیر قطعی هنوز صادر نشده توقف اجرا با تشخیص دادگاه و اخذ تامین مناسب از خواهان خواهد بود.
دلایل این نظریه:
1- قسمت ذیل ماده 490 قانون آیین دادرسی مدنی در واقع در مقام اثر اجرایی بخشیدن موقت به رای غیر قطعی است یعنی با وجودی که آرای دادگاه قبل از قطعیت اثر اجرایی ندارند، ولی به عنوان یک قاعده استثنایی آرایی که در مقام ابطال رای داور صادر می‌شوند قبل از قطعیت نیز اثر اجرایی دارند و با صدور رای داور بدون اخذ تامین عملیات اجرایی رای داوری متوقف می‌شود و نظریه مشورتی شماره 7/95/63 در تایید این نظریه می‌باشد.
2- سیاست قانون گذار تشویق افراد جامعه در جهت مراجعه به داوری است و اگر بنا باشد به صرف اعتراض اشخاص به رای داور اجرای آن بدون اخذ تامین متوقف شود باعث تزلزل آرای داور شده و با سیاست قانون گذار سازگاری ندارد و باعث کاهش انگیزه افراد در انتخاب داور می‌گردد و ماده 493 قانون آیین دادرسی مدنی هم صراحت در اخذ تامین دارد، علیهذا در اعتراض به رای داور قبل از صدور رای، اخذ تامین از خواهان ضروری است.
نظر اقلیت
اگراشخاص ثالث به رای داوری اعتراض دارند نیاز به اخذ تامین است ولی اگر از ناحیه اصحاب دعوی باشد احذ تامین ضرورت ندارد.
ادله این نظریه:
1- با توجه به صراحت ماده 490 آیین دادرسی مدنی تا رسیدگی به اصل دعوی اجرای رای داور متوقف می ماند بنابر این اگر اعتراض از سوی اصحاب دعوی باشد اجرای رای داور متوقف می‌شود. ولی اگر اعتراض از سوی اشخاص ثالث باشد با توجه به ماده 493 همین قانون و ماده 424 اخذ تامین از خواهان ضروری است.
2- با عنایت به اینکه آرای داوری از استحکام آرای دادگاه برخوردار نیست و در حال حاضر استفاده از داوران دارای تخصص لازم در جامعه فراگیر نشده و در بسیاری از قرار دادها که شرط داوری پیش بینی شده از افرادی به عنوان داور استفاده می‌شود که تخصص لازم را در مسایل حقوقی ندارند و بسیاری از این آرا به لحاظ عدم رعایت مقررات قانون در دادگاه ابطال می‌شود ؛ علیهذا الزام خواهان به تودیع تامین در دعاوی، ابطال رای داور خلاف انصاف و عدالت است، بنابر این با تقدیم دعوی ابطال رای داور، رای صادره دچار تزلزل شده و اجرای آن متوقف می‌شود.