تاریخ نظریه: 1396/11/24
شماره نظریه: 7/96/2884
شماره پرونده: 96-192-2077 ک
استعلام:
با توجه به اینکه بزه تغییر غیر مجاز کاربری اراضی زراعی و باغها موضوع قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1374/3/31 و اصلاحیه و اصلاحیه بعدی آن مصوب 1385/8/1 با در نظر گرفتن رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور دارای مجازات درجه 7 محسوب می‌شود که مطابق ماده 105 قانون مجازات اسلامی مرور زمان چنین جرائمی 3 سال است اولا آیا جرم مزبور جرم مستمر است یا جرم آنی؟ ثانیاً: مشمول مرور زمان می‌گردد یا خیر؟ در صورت اول ملاک احتساب مرور زمان چگونه خواهد بود به طور مثال شروع به احداث بنا یا تکمیل بنا کدام ملاک است ثالثاً: در صورت شمول مرور زمان و صدور قرار موقوفی تعقیب دادگاه کیفری در مورد قلع و قمع بنا مواجهه با تکلیف می‌باشد یا خیر؟ به عبارتی آیا پرونده کیفری حکم بر قلع و قمع مستحدثات صادر خواهد شد یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- تغییر کاربری اراضی زراعی و باغها موضوع حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1374 با اصلاحات بعدی، از جرایم آنی است، زیرا عنصر مادی جرم مذکور در همان زمان که کاربری تغییر داده شده، واقع شده است و لذا با حصول شرایط مقرر در قانون، می‌تواند مشمول مرور زمان باشد. مبدأ احتساب مرور زمان، هنگامی است که تغییر کاربری محقق شده است که تشخیص آن با مرجع قضایی، با توجه به مقررات مربوط است.
2- طبق ماده 3 (اصلاحی 1385/8/1) قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها، مجازات مرتکب بزه تغییر کاربری اراضی زراعی و باغها بدون اخذ مجوز از کمیسیون موضوع تبصره 1 ماده 1 قانون مذکور، علاوه بر قلع و قمع بنا، پرداخت جزای نقدی به شرح مقرر در ماده 3 قانون مزبور است؛ لذا صدور حکم به قلع و قمع بنا صرفا در صورت احراز تحقق بزه و ضمن صدور حکم محکومیت مرتکب توسط مرجع قضایی، امکان‌پذیر است. بنابراین، در مواردی که دادگاه حکم برائت متهم را صادر می‌کند یا به لحاظ شمول مرور زمان، بزه تغییر کاربری غیرمجاز اساسا قابل تعقیب نیست، صدور حکم به قلع و قمع بنا نیز منتفی است.