صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/02/05
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
ملاک تحقق بزه غصب عنوان دولتی
پرسش
اگر شخصی که دارای سمت در یک نهاد، اداره یا سازمان لشکری و کشوری می‌باشد، خود را دارای سمت در نهاد، اداره یا سازمان لشکری یا کشوری دیگری معرفی نماید و یا اینکه خود را دارای سمت دیگری در سازمان و اداره یا نهاد متبوع خود معرفی نماید، آیا عمل وی مصداق بزه غصب عنوان دولتی (موضوع ماده 555 قانون مجازات اسلامی- کتاب پنجم تعزیرات) می‌باشد؟ مثلاً کارمند حراست شهرداری خود را به عنوان مأمور اداره اطلاعات معرفی نماید. یا مثلاً مأمور یک پاسگاه انتظامی خود را مأمور حفاظت و اطلاعات نیروی انتظامی معرفی نماید.
نظر هیئت عالی
با توجه به حکم صریح مقرر در ماده 555 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب سال 75 هرکس که دارای شغل دولتی باشد اما در سمت دیگری که به وی مربوط نیست خود را معرفی کند مرتکب غصب عنوان شده است.
نظر اتفاقی
بله. در این صورت بزه غصب عنوان دولتی محقق می‌باشد؛ در ماده 55 قانون مجازات اسلامی - کتاب تعزیرات مصوب 1375 به صراحت اشاره شده است: هر کس «بدون سمت رسمی» یا «اذن از طرف دولت» خود را در مشاغل دولتی... «که از نظر قانون مربوط به او نبوده است» دخالت دهد یا معرفی نماید...؛
پس اگر یک شخص دارای سمت رسمی هم باشد و یا دارای اذن از طرف دولت هم باشد، ولی سمتی که خود را به عنوان آن سمت معرفی می‌نماید، مربوط به او نباشد، در این حالت نیز بزه غصب عنوان دولتی تحقق یافته است. در واقع برای تحقق این بزه ملاک آن است که سمتی که شخص خود را با آن عنوان معرفی می‌نماید از نظر قانون، مربوط به وظایف وی نباشد، ولو آنکه شخص مورد نظر دارای سمت رسمی در همان سازمان یا اداره هم باشد. البته در این خصوص باید سوء نیت و عنصر روانی این بزه را نیز مدنظر داشت و بزه مذکور در صورتی محقق می‌باشد که عنصر روانی بزه نیز موجود باشد. بنابراین؛ اگر مثلاً مسئول امور مالی یک اداره بدون سوء نیت و بدون قصد متقلبانه خود را مسئول رایانه آن اداره معرفی نماید و از این کار خود قصد سوء استفاده‌ای نداشته باشد، بزه مذکور به لحاظ عدم تحقق رکن روانی محقق نشده است.