صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/03/04
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
حکم اجرای قسامه توسط همسر مقتول
پرسش
پس از تشخیص لوث از سوی دادگاه و صدور قرار اجرای مراسم قسامه آیا زوجه می‌تواند در زمره حالفین باشد؟
نظر هیئت عالی
نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری شهرستان شیراز موجه و مورد تایید است. زوجه نتیجتا در زمره حالفین قرار نمی‌گیرد.
نظر اکثریت
وفق ماده 336 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 « نصاب قسامه در اثبات قتل عمدی، سوگند پنجاه مرد از خویشاوندان و بستگان مدعی است، با تکرار سوگند قتل ثابت نمی شود.» براساس ماده ذکر شده، مرد بودن افرادی که اقامه قسامه می‌کنند موضوعیت دارد و این مطلب منطبق با نظر اکثر قریب به اتفاق فقیهان است و فقط آیت‌اله بهجت (ره) از جمله فقیهانی است که بدون هیچ گونه قیدی اجرای قسامه توسط زنان را جایز می داند و از سویی بر اساس مواد 351 و 352 قانون ذکر شده، زن نمی‌تواند نسبت به قتل عمدی شوهرش مدعی (ولی دم) باشد. اطلاق مواد یاد شده مقتضی عدم جواز شرکت دادن زن در نصاب قسامه است و از نظر فقهی برخی از فقها مانند امام خمینی (ره) معتقدند که در صورتی که زن مدعی (ولی دم) مانند مادر نسبت به فرزند باشد می‌تواند قسامه را اجرا نماید و نتیجه اینکه زوجه نمی تواند در تکمیل نصاب برای قتل عمد شوهرش شرکت کند.
نظر ابرازی
گرچه مستفاد از ماده 351 قانون مجازات اسلامی مصوب 92، زوج و زوجه حق قصاص ندارند، اما در راستای قسامه که ادله اثبات دعوی مندرج در قانون در جنایات علیه تمامیت صدمات جسمانی می‌باشد؛ زوجه می‌تواند در زمره یکی از حالفین باشد. گرچه در صورت صدور حکم به قصاص نفس، وی حق قصاص ندارد و باید بین مراحل اثبات و تقاضای اجرای قصاص تفکیک قائل شد؛ نظر فقهی حضرت آیت اله بهجت نیز موید این موضوع است.