صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1381/04/03
برگزار شده توسط: استان لرستان/ شهر خرم آباد
موضوع
وکالت افراد عادی در تعقیب دعاوی
پرسش
آیا افراد عادی (غیر از وکلای رسمی دادگستری) می‌توانند وکالت در تعقیب دعاوی را به عهده بگیرند یا خیر؟
نظر هیئت عالی
به موجب ماده 33 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در دعاوی حقوقی، وکلای متداعیین باید دارای شرایطی باشند که به موجب قوانین راجع به وکالت در دادگاه‌ها برای آنها مقرر شده است. همچنین طبق ماده 185 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری، در کلیه امور جزایی، طرفین دعوا می‌توانند وکیل یا وکلای مدافع خود را انتخاب و معرفی کنند و وفق ماده 186 همین قانون متهم می‌تواند از دادگاه تقاضا کند، وکیلی برای او تعیین کند،
چنانچه دادگاه تشخیص دهد متهم توانایی انتخاب وکیل را ندارد از بین وکلای حوزه قضایی و در صورت عدم امکان از نزدیکترین حوزه مجاور وکیلی برای متهم تعیین خواهد نمود و در صورتی‌که وکیل درخواست حق الوکاله کند دادگاه حق الزحمه را متناسب با کار تعیین خواهد کرد و در هر حال حق الوکاله تعیینی نباید از تعرفه قانونی تجاوز کند. با این ترتیب، گرچه در مصوبه مورخ 1370/7/11مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص انتخاب وکیل توسط اصحاب دعوا از حق انتخاب وکیل توسط اصحاب دعوا گفتگو شده، (علی الاطلاق و بدون اینکه منصرف به وصف وکیل رسمی دادگستری باشد) با لحاظ ماده
33 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب مصوب فروردین ماه 1379 و قانون آیین دادرسی دادگاه‌های مزبور در امور کیفری مصوب 1378/6/28و مقررات قانون نحوه و اصلاح قانون‌های وکلای دادگستری جمهوری اسلامی ایران مصوب 16 مهر ماه 1370 و مستفاد عرف از حکم وکیل، معلوم است که منظور از وکیل، شخصی است که در اجرای مقررات راجع به وکالت دادگستری، پروانه وکالت از کانون وکلا و یا مرجع قانونی دیگری تحصیل کرده است والّا اینکه وفق تبصره 1 ذیل ماده واحده مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام در دادگاه ویژه روحانیت، اصحاب دعوا از بین تعدادی از روحانیون صالح که از طرف دادگاه مزبور بهعنوان وکیل مشخص شده اند انتخاب وکیل خواهند نمود همچنین به شرح تبصره ذیل ماده 12 آیین نامه اجرایی قانون حمایت از خانواده، طرفین نمی‌توانند به اقربای خود تا درجه سوم نیز وکالت دهند.
نظر اتفاقی
با عنایت به مواد 1 و 2 و 55 قانون وکالت و ماده 33 قانون آیین دادرسی در امور مدنی شرط طرح و تعقیب دعوا به عنوان وکیل، داشتن پروانه رسمی وکالت یا کارآموزی وکالت با رعایت مقررات مربوط است و افراد عادی صرفاً در حد مقررات ماده 2 قانون وکالت برای اقربای خود با شرایط مندرج در ماده 12 آن قانون حق دخالت در پرونده را دارند. بدیهی است در
موارد خاصی که اجازه دخالت غیر وکلا در جریان دادرسی داده شده است مثل تبصره 2 ماده 12 آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت خانواده مصوب 1354 هیأت وزرا در صورت نسخ و در همان میزان مورد اجازه، اقدام خواهد شد.