تاریخ نظریه: 1397/01/06
شماره نظریه: 7/97/6
شماره پرونده: 96-168/1-1041 ک
استعلام:
مطابق ماده 502 قانون آئین دادرسی کیفری چنانچه در جرائم تعزیری امیدی به بهبودی بیمار نباشد قاضی اجرای احکام پس از احراز بیماری محکومٌ علیه و مانع بودن آن برای اعمال مجازات به مرجع صادرکننده رأی قطعی ارسال می کند در این حوزه پرونده های مطرح شده که مجرم بابت کلاهبرداری متعدد به چندین فقره حبس جزای نقدی و رد مال محکوم شده است و از طرفی پزشکی قانونی اعلام نموده وی قادر به تحمل حبس نمی‌باشد بنابراین در راستای ماده 502 قانون آئین دادرسی کیفری کلیه مجازات های حبس ایشان به جزای نقدی تبدیل شده است لکن تاکنون هیچ اقدامی برای پرداخت جزای نقدی و رد مال از جانب وی صورت نگرفته و نامبرده از پرداخت جزای نقدی و رد مال امتناع می ورزد اقدامات قانونی لازم جهت شناسایی اموال ایشان نیز صورت گرفته ولی هچ گونه اموال شناسایی نشده است و با عنایت به اینکه شرایط جسمی وی برای تحمل حبس نیز مناسب نیست این دور باطل کماکان ادامه دارد و حکم بلااجرا باقی مانده است لذا مستدعی است در این خصوص اعلام نظر نموده و ارشاد فرمائید آیا مجدداً می بایست شعبه اجرای احکام کیفری تقاضای تبدیل مجازات نماید یا راه حل دیگری همانند ماده 529 قانون مذکور را پیشنهاد فرمائید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض استعلام، چنانچه اجرای مقررات ماده 529 قانون آئین دادرسی کیفری 1392 منتهی به حبس بدل از جزای نقدی محکومٌ علیه بر اساس بند ب این ماده گردد، در این صورت با توجه به اینکه تبدیل مجازات مندرج در حکم محکومیت اولیه به جزای نقدی نسبت به محکومٌ علیه موصوف با فلسفه وضع ماده 502 قانون فوق الذکر که جلوگیری از تحمیل آثار و عوارض جسمی و روحی علاوه بر نفس محکومیت (مجازات)، سازگاری نداشته و مناسب نمی‌باشد، بنابراین به نظر می‌رسد قاضی اجرای احکام کیفری باید جهت اعمال مجدد مقررات قسمت دوم ماده 502 قانون مارالذکر و تبدیل مجازات جزای نقدی به مجازات مناسب دیگر یعنی مجازات قابل اجرا نسبت به محکومٌ علیه مذکور در فرض استعلام، نظیر محرومیت از حقوق اجتماعی یا مجازات جایگزین حبس و سایر مجازات های تکمیلی که موجب تشدید وضعیت بیماری محکوم علیه و یا وخامت حال او نگردد، پرونده امر را به دادگاه مربوطه ارسال و تقاضای تبدیل مجازات را بنماید.