صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1379/07/09
برگزار شده توسط: استان چهار محال و بختیاری/ شهر بروجن
موضوع
تکلیف دادگاه نسبت به اعتراض ظهرنویس به قرار تأمین خواسته در صورتی که دعوا متوجه وی نباشد
پرسش
در دعوای مطالبه وجه چک، اگر خواهان صرفاً به طرفیت ظهر نویس اقامه دعوا کرده باشد و تقاضای تأمین خواسته نماید و قرار مربوط صادر و اموال ظهرنویس هم توقیف شده باشد اما متعاقب آن قاضی پرونده متوجه شود که دعوا متوجه ظهرنویس نبوده است آیا می توان پرونده را در وقت فوق العاده (با فرض وصول اعتراض از ناحیه ظهرنویس نسبت به قرار تأمین خواسته) رسیدگی کرد و دعوای مطروحه را رد نمود و بدون تعیین وقت رسیدگی رأی به رفع توقیف از اموال تأمین شده صادر کرد؟
نظر هیئت عالی
هرچند در ماده 116 قانون آیین دادرسی مدنی ذکر عبارت « اولین جلسه » این شبهه را به وجود آورده که دادگاه باید در اولین جلسه دادرسی به اعتراض خوانده معترض به قرار تأمین صادر شده رسیدگی نماید، مستفاد از اطلاق ماده 118 همان قانون، چنان چه موجبات ادامه توقیف و تأمین اموال مرتفع شود، دادگاه می‌تواند در جلسه فوق العاده نسبت به الغای قرار اقدام نماید؛ بنابراین، دادگاه می‌تواند ضمن فک قرار تأمین صادر شده از مال توقیف شده رفع اثر نماید و این امر منصرف از رسیدگی به اعتراض معترض تلقی می‌شود.
نظر اکثریت
در این گونه موارد، قاضی پرونده باید وفق ماده 326 قانون آیین دادرسی مدنی، اعلام اشتباه نماید و ضرورتی در تشکیل جلسه دادرسی وجود ندارد.
نظر اقلیت
وفق نص صریح ماده 116 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، رسیدگی به اعتراض طرف مقابل نسبت به قرار تأمین خواسته، در اولین جلسه دادرسی صورت می‌گیرد و به فرض محقّ نبودن خواهان در دعوای مطروحه، ممکن است ضرر و زیان وارده به خوانده (ناشی از توقیف اموال)، از خسارت احتمالی تودیع شده از ناحیه خواهان پرداخت شود. همان گونه که در سایر دعاوی نیز ممکن است خواهان از نظر قانون حق نداشته باشد در این زمینه خسارات وارده به خواهان، از محل خسارت احتمالی تودیع شده پرداخت خواهد شود و نتیجه آنکه رسیدن به این موضوع که دعوا متوجه ظهر نویس می‌باشد یا خیر، مستلزم تعیین وقت دادرسی و رسیدگی قضایی با حضور طرفین است. چه بسا در مقابل ادعا و دلیل خوانده مبنی بر عدم توجه دعوا به مشارالیه، خواهان نیز مدرک و دلیلی قوی تر دال بر توجه دعوا به خوانده و رد ادعای وی ارایه نماید؛ بنابراین، رسیدگی فوق العاده آن هم بدون حضور خواهان ضرورتی ندارد.