صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1401/07/09
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر استهبان
موضوع
امکان فرجام‌خواهی از رای دادگاه تجدیدنظر در اعتراض ثالث به دادنامه اثبات زوجیت
پرسش
زوجه دعوای اثبات زوجیت با همسر مرحوم خویش را به طرفیت وراث زوج مطرح نموده رای دادگاه بدوی به نفع وی صادر و سپس قطعی (به دلیل عدم تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی خواندگان) گردیده است. زوجه آن را جهت برقراری مستمری تامین اجتماعی به سازمان تامین اجتماعی ارائه نموده است. سازمان به رای مذکور اعتراض ثالث کرده، دادگاه بدوی اعتراض را رد و دادنامه را تائید نموده است. سپس تامین اجتماعی از رای صادره تجدیدنظرخواهی به عمل آورده است و مجدداً رد گردیده و دادنامه اثبات زوجیت تائید شده است. سوال این است که دادگاه تجدیدنظر باید این رای (اعتراض ثالث به دادنامه) را قطعی اعلام نماید یا قابلیت فرجام‌خواهی دارد؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال؛ دادنامه مبنی بر اثبات زوجیت یا احراز اصل نکاح که سازمان تامین اجتماعی به عنوان معترض ثالث، اعتراض نموده قابلیت فرجام‌خواهی دارد. رایی که در مقام اعتراض ثالث به حکم زوجیت صادر شده است قابل فرجام‌خواهی می‌باشد.
نظر اکثریت
حسب بند الف ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی، دعوی «اصل نکاح» قابلیت فرجام‌خواهی دارد؛ «اثبات زوجیت» همان «اصل نکاح» است و چون دعوای اصلی قابلیت فرجام‌خواهی دارد؛ لذا اعتراض ثالث (دعوای طاری) به آن نیز تا مرحله فرجام‌خواهی امکان‌پذیر است؛ بنابراین دادگاه تجدیدنظر باید رای را ظرف مهلت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور اعلام نماید.
نظر اقلیت
هرچند اصل دعوی «اصل نکاح» قابلیت فرجام‌خواهی در دیوان عالی را دارد؛ لیکن اعتراض ثالث به آن چنین قابلیتی ندارد؛ حتی اگر رای دعوای اصلی (اثبات زوجیت) در دادگاه تجدیدنظر قطعی شده بود، اعتراض ثالث به آن صرفاً یک مرحله‌ای بود. بدین معنا که از چنین رایی صرفاً می‌توان اعتراض ثالث در دادگاه تجدیدنظر به عمل آورد؛ چون اصل بر این است که صرفاً دعاوی ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی قابلیت فرجام‌خواهی دارد و چون یک امر استثنایی است نمی‌توان آن را به اعتراض ثالث تعمیم داد.