تاریخ نظریه: 1401/06/05
شماره نظریه: 7/1400/1722
شماره پرونده: 1400-168-1722 ک
استعلام:
وفق ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، رأی وحدت رویه نسبت به رأی قطعی‌شده بی‌اثر است و در صورتی که رأی اجرا نشده یا در حال اجرا باشد و مطابق رأی وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور عمل انتسابی جرم شناخته نشود یا رأی به جهاتی مساعد به حال محکوم‌علیه باشد، رأی هیأت عمومی نسبت به آراء مذکور قابل تسری است. بر این اساس و با توجه به این‌که مفاد رأی وحدت رویه شماره 818 مورخ 1400/10/7 هیأت عمومی دیوان عالی کشور در هر حال نمی‌تواند مساعد به حال محکوم‌علیه باشد، آیا رأی وحدت رویه یادشده نسبت به احکامی که تاریخ قطعیت آن‌ها پیش از تاریخ صدور این رأی وحدت رویه است، قابل تسری است و اعتراض معترض ثالث قابل استماع است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، برابر ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 رأی وحدت رویه نسبت به رأی قطعی بی‌اثر است؛ بنابراین اصل بر اجرای حکم قطعی یا قطعیت‌یافته است و استثنای قسمت اخیر ماده یادشده با توجه به سیاق عبارات به کار رفته در آن و قید عبارت «مطابق مقررات قانون مجازات اسلامی عمل می‌شود»، ناظر بر احکام کیفری بوده و از فرض سوال که واجد جنبه حقوقی است، منصرف است.
ثانیاً، در فرض پرسش که ناظر به اعتراض شخص ثالث نسبت به جنبه مدنی رأی قطعی دادگاه کیفری می‌باشد، عدم تأثیر رأی وحدت رویه شماره 818 مورخ 1400/10/7 هیأت عمومی دیوان عالی کشور نسبت به جنبه مدنی رأی قطعی دادگاه کیفری که پیش از صدور رأی وحدت رویه مزبور در خصوص طرفین دعوا قطعیت یافته است، مانع از طرح دعوای اعتراض شخص ثالث مطابق مقررات مربوطه نخواهد بود.