صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/09/14
برگزار شده توسط: استان قزوین/ شهر محمدیه
موضوع
موارد منع اعمال مجازات های جایگزین حبس
پرسش
موارد منع اعمال مجازات های جایگزین حبس از لحاظ سابقه کیفری مجرم کدامند؟ در واقع آیا می توان در مورد شخصی که سابقه کیفری دارد نیز مقررات جایگزین حبس را اعمال نمود؟
نظر هیئت عالی
به صراحت رای وحدت رویه شماره 746- 94/10/29 به ویژه اطلاق مواد 65، 66، 68، و 69 قانون مذکور چنین مستفاد می‌گردد که تعیین مجازات جایگزین حبس الزامی بوده و مقید به شرایط ماده 64 قانون مجازات اسلامی نیست؛ نتیجتاً وجود سابقه مانع اعمال نیست.
نظر اتفاقی
مرتکبان جرایم عمدی که مجازات قانونی آنها نود و یک روز تا شش ماه حبس یا شش ماه تا یک سال حبس می‌باشد در صورتی که دارای سوابق کیفری به شرح ذیل باشند از إعمال مجازات های جایگزین حبس محروم می‌شوند:
الف) بیش از یک فقره سابقه محکومیت قطعی به حبس تا شش ماه یا جزای نقدی بیش از ده میلیون ریال یا شلاق تعزیری و از اجرای آن، پنج سال نگذشته باشد. (بند الف ماده 66 قانون مجازات اسلامی)
نکته 1: اگر صرفاً یک فقره از محکومیت های فوق در سابقه فرد باشد مانع إعمال مجازات های جایگزین حبس نیست.
نکته 2: اگر بیش از یک فقره از محکومیت های فوق در پرونده فرد باشد اما از اجرای آنها پنج سال گذشته باشد باز هم مانعی در إعمال مجازات های جایگزین حبس نیست.
ب) یک فقره سابقه محکومیت قطعی به حبس بیش از شش ماه، حد، قصاص یا دیه بیش از یک پنجم دیه کامل و از اجرای آن، پنج سال نگذشته باشد. (بند ب ماده 66 قانون مجازات اسلامی)
نکته 1: اگر یک فقره از محکومیت های فوق در پرونده فرد باشد اما از اجرای آن، پنج سال گذشته باشد باز هم مانعی در اعمال مجازات های جایگزین حبس نیست.
نکته 2: دستیابی دادگاه به سابقه مجرم و آگاهی نسبت به میزان محکومیت های قبلی وی، زمان اجرای آن مجازات ها و میزان گذشت زمان از اجرای آن ها، مستلزم اخذ دقیق سوابق متهم و انضمام تمام دادنامه های صادره و صورت جلسه های اجرای مجازات و حکم در پرونده می‌باشد که در هیچ پرونده ای این اقدامات صورت نمی گیرد و دادگاه ها به صِرف اینکه در کیفرخواست یا در اظهارات متهم با عبارت «دارای سابقه کیفری» مواجه شوند از إعمال مجازات های جایگزین حبس باز می مانند.
به صراحت رای وحدت رویه 746 مورخ 94/10/29 هیات عمومی دیوان عالی کشور امکان اعطای مجازات های جایگزین با وجود سابقه محومیت کیفری وجود دارد؛ زیرا نداشتن سابقه محکومیت کیفری یکی از جهات تخفیف موضوع ماده 38 قانون مجازات اسلامی می‌باشد که رعایت آن جهت اعمال مجازات های جایگزین حبس به استناد رای وحدت مذکور لازم دانسته نشده است.