صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/11/30
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر جهرم
موضوع
توبه بعد از قطعیت حکم دادگاه
پرسش
در جرائم تعزیری چنانچه پس از قطعیت حکم، محکوم‌علیه مدعی توبه باشد آیا دادگاه صادرکننده حکم می‌تواند به این موضوع رسیدگی و مقررات مربوط به توبه را اعمال نماید یا اینکه توبه صرفاً تا قبل از صدور حکم باید به دادگاه اعلام شود؟
نظر هیئت عالی
اعمال مقررات مربوط به توبه منوط به ارائه ادله تا پیش از قطعیت حکم تعزیری است. رأی وحدت رویه شماره 813 دیوان عالی کشور مورخ 1400/5/19 موید این استنباط است.
نظر اکثریت
همانطور که در ماده 118 قانون مجازات اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است ارائه ادله در مورد توبه باید قبل از حکم ارائه شود لذا برای قبول آن پس از قطعیت حکم وجهی وجود ندارد؛ لذا در این موارد باید از طریق کمیسیون عفو و بخشودگی اقدام شود و دادگاه صادرکننده حکم نمی‌تواند به این موضوع پس از قطعیت حکم ورود نماید.
نظر اقلیت
با عنایت به اینکه هدف غالب در تعزیرات از منظر شرعی، اصلاح مرتکب است و از طرفی توبه به معنای حاصل شدن اصلاح است و با این وصف استمرار یافتن مجازات وجاهتی ندارد و لذا منعی برای اعمال مقررات توبه پس از قطعیت حکم وجود ندارد. اینکه قانون به ارائه دلایل توبه قبل از صدور حکم اشاره داشته، همانطور که از متن آن مشخص است و با لفظ می‌تواند است نشان می‌دهد که برای دفع دخل مقدر است و در واقع توبه اتفاقاً در غالب موارد پس از اعمال مجازات صورت می‌گیرد و ممکن است به ذهن برسد که قبل از قطعیت حکم نتوان به آن ورود کرد که به این وسیله امکان آن قبل از حکم نیز اعلام شده است لذا هر زمان که اصلاح مرتکب برای دادگاه احراز شود می‌تواند به وضعیت توبه رسیدگی و مقررات آن را اعمال نماید. کاربرگ شماره هفت در طرح پایش زندانیان موضوع دستور ریاست محترم قوه قضاییه نیز در همین راستا تهیه شده است.