صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1389/06/03
برگزار شده توسط: استان خراسان شمالی/ شهر بجنورد
موضوع
نحوه پرداخت حق کسب و پیشه به متصرف فعلی و مستاجر قبلی در دعوای تخلیه به لحاظ انتقال به غیر
پرسش
در پرونده‌ای خواهان علیه مستأجر دعوای تخلیه به لحاظ انتقال به غیر مطرح کرده و منجر به صدور رأی قطعی شده است. در رأی دادگاه عنوان شده که مشروط به پرداخت نصف حق کسب و پیشه است؛ ولی این‌که صراحتاً در حق چه کسی باشد شفاف ذکر نشده است. اکنون سوال این است که این نصف حق کسب و پیشه به متصرف فعلی باید داده شود یا مستأجر قبلی؟
نظر هیئت عالی
با توجه به مفاد تبصره 1 ماده 19 قانون روابط موجر و مستأجر مصوب سال 1356 که حسب مورد مستأجر یا متصرف را محق به دریافت نصف حق کسب و پیشه شناخته، دادگاه موظف است بررسی کند که متصرف فعلی با پرداخت مبلغی به عنوان سرقفلی یا عنوان دیگری محل را متصرف شده است یا بابت واگذاری محل استیجاری به وی چنین مبلغی را نپرداخته و صرفاً اجاره پرداخت می‌کند. چنان‌چه مبلغی را پرداخته باشد، ذی‌حق در دریافت نصف حق کسب و پیشه مورد سوال، متصرف خواهد بود؛ والا نصف حق کسب و پیشه مذکور متعلق به مستأجر است. در هر حال متصرف و مستأجر باید طرف دعوا قرار گرفته باشند و دادگاه به‌طور مشخص دریافت‌کننده وجه مذکور را تعیین کند و در غیر این‌صورت پرونده جهت رفع ابهام به دادگاه صادرکننده رأی قطعی ارسال خواهد شد. بنا به مراتب، نظر سوم در نشست قضایی خراسان شمالی تا حدی که با این نظر مطابقت دارد مورد تأیید است.
نظر اتفاقی
نظر اول - در هر صورت باید به مستأجر پرداخت شود؛ چون نظر قانونگذار بر این است.
نظر دوم - باید به متصرف فعلی داده شود و مستأجر علیه وی دعوا مطرح کند تا اگر ذی‌حق بود به وی داده شود.
نظر سوم - باید شرایط و نحوه واگذاری را بررسی کنند؛ کما این‌که تبصره‌های 1 و 2 ماده 19 قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 1356 و نظرات مشورتی مربوط در این خصوص، تکلیف را روشن کرده است.