تاریخ نظریه: 1395/07/07
شماره نظریه: 7/95/1627
شماره پرونده: 1084-51-95
استعلام:
ضمن ارسال یک برگ قرار شماره 995870266 مورخ 2/6/95 صادره از کمیسیون به اختلافات گمرکی به استحضار می‌رساند مطابق با ماده 95 الی 97 قانون امور گمرکی مصوب سال 90 و به استناد مصوبه شماره 17721/ت36992ه- مورخ 26/2/86 هیأت محترم وزیران شرکت‌های حمل ونقل بین المللی و همچنین شرکت‌های مسافربری بین المللی ایران با سپردن تعهد مجاز به ورود موقت کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و سواری‌های خارجی اعم از پر و یا خالی که به منظور حمل کالا و مسافر و یا جهت عبور از قلمرو جمهوری اسلامی ایران وارد می‌گردند می‌باشند بر همین اساس تعداد زیادی از وسائط نقلیه افغانی اعم از کامیون و اتوبوس در زمان ورود به قلمرو جمهوری اسلامی ایران و در مسیر تردد به دلیل حمل مواد مخدر توقیف و با حکم مراجع قضائی برخی رانندگان مربوط که تبه افغانستان بوده‌اند بر اساس احکام صادره اعدام و وسیله نقلیه آنها به ضبط دولت درآمده است با توجه به اینکه بدین منظور شرکت‌های حمل و نقل ایرانی نسبت به خروج وسائط نقلیه افغانی متعهد و بر همین اساس به موجب ماده 10 قانون امور گمرکی به میزان حقوق ورودی به علاوه پنجاه درصد ارزش وسایل نقلیه به گمرک تعهد داشته و براساس ماده 78 آئین‌نامه اجرائی قانون امورگمرکی ملزم به تسویه پروانه ورود موقت می‌باشند همچنین مطابق ماده 80 آئین‌نامه اجرائی موصوف در صورتی که کالای ورود موقت در مهلت مقرر حسب مورد تحویل گمرک یا ترخیص قطعی و یا برگشت نشود در صورت تشخیص عمدی بودن مشمول مقررات قاچاق گردیده و در غیر این صورت نسبت به وصول تضمین و پیگیری اجرای تعهد اقدام خواهد شد که بنا به نظر آن اداره کل محترم طی شماره 3471- 7 شماره پرونده 697- 52- 88 مورخ 7/6/88 تصویر پیوست و به جهت اینکه عدم خروج وسیله نقلیه حامل قاچاق مواد مخدر از سوی متعهد شرکت حمل ونقل ایرانی خارج از اراده آن بوده است موضوع منصرف از قاچاق تشخیص داده شد ولی گمرک ایران به استناد قسمت ختام ماده 80 آئین‌نامه مذکور شرکت حمل ونقل را متعهد دانسته و مبلغ تعهد را به میزان(50% ارزش+ حقوق ورودی متعلقه) قابل مطالبه می‌داند.
با توجه به مراتب فوق خواهشمند است در خصوص سوال ذیل نظریه مشورتی صادر و ابلاغ فرمایند:
با توجه به اینکه مبنای انتفاء قاچاق خارج بودن اراده متعهد در ایفاء تعهد خارج کردن وسیله نقلیه از کشور به جهت ضبط وسیله نقلیه به نفع دولت در راستای اجرای قانون مبارزه با مواد مخدر بوده است یا امکان تسری آن به تعهد داده شده از سوی شرکت‌های حمل ونقل وجود دارد به نحوی که ایفاء تعهد آنها را نیز منتفی سازد؟ ضمن اینکه در مواردی دادستان محترم به جهت اینکه امکان اعاده وسیله نقلیه به کشور افغانستان وجود ندارد مسئوولیتی را از حیث اعاده وسیله نقلیه متوجه شرکت حمل ونقل ندانسته است (به عنوان نمونه مکاتبه شماره 92/474/الف مورخ 27/5/93 دادستان محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان تایباد به پیوست ارسال می‌گردد)./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
تضمین مذکور در ماده 10 قانون امور گمرکی مصوب 1390 و ماده 80 آیین نامه اجرایی آن مصوب 1391، ناظر بر کالایی است که با وسایل نقیله خارجی به طور موقت وارد کشور می‌شوند و ارتباطی با وسیله نقلیه موضوع مواد 95 و 97 قانون مذکور ندارد، بنابراین در صورتی که وسیله نقلیه در مهلت مقرر و با احراز سوء‌نیت از کشور خارج نشود، مشمول مقررات قاچاق می‌شود.
با عنایت به مراتب مذکور و در فرض سوال با توجه به اینکه وسیله نقلیه در اجرای ماده 30 قانون مبارزه با مواد مخدر با اصلاحات و لحاقات بعدی، به نفع دولت ضبط گردیده است، اعمال تبصره 2 ماده 97 قانون امور گمرکی، موضوعاً منتفی می‌باشد./م