صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/07/07
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گالیکش
موضوع
بزه ارتشاء و مالیت داشتن مال
پرسش
آیا در بزه ارتشاء مالیت داشتن مال موضوعیت دارد مثلاً اگر شخصی چک مجعول را به کارمند بدهد آیا بزه محقق گردیده است؟
نظر هیئت عالی
آنچه که در قانون آمده است قبول سند پرداخت وجه یا تسلیم مال است که این امر به صرف قبول چک یا سند محقق شده است ولو اینکه بی اعتبار بودن آن بعداً محرز شود بنابراین نظریه اکثریت صحیح اعلام می‌شود.
نظر اکثریت
با توجه به این که راشی و مرتشی با تبانی قبلی و با سوء نیت اقدام کرده‌اند و در واقع عملی که به خاطر آن رشوه گرفته شده است انجام شده یا امتناع از آن صورت گرفته است و همه ارکان جرم از عنصر مادی و معنوی تا عنصر قانونی آن محقق است و به ویژه عنصر مادی جرم که اخذ مال، سند یا وجه نقد و چک است دقیقاً و کاملاً محقق شده است و این که تحقق عنصر مادی را به وصول وجه نقد، وجه موضوع سند یا چک منوط کنیم چنین چیزی در قانون نیامده است. مطابق ماده 3 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، چنین استنباطی از عبارت (وجه یا مال موضوع سند پرداخت وجه یا تسلیم مال را مستقیماً یا غیرمستقیم قبول کند در حکم مرتشی است...) صحیح به نظر نمی‌رسد آن چه در قانون آمده است قبول سند پرداخت وجه یا تسلیم مال است که این امر به صرف قبول چک یا سند محقق شده است. ولو این که چک یا سند بعداً بلامحل تشخیص داده شود یا بی اعتبار بودنش محرز شود در اصل وقوع بزه هیچ تاثیری ندارد بنابراین جرم ارتشاء کاملاً با تمام شرایط و ارکان آن محقق شده و قابل مجازات است.
نظر اقلیت
فرض سوال در حد شروع به جرم است چون عنصر مادی بزه کاملاً به وقوع نپیوسته و کامل نیست، چون سند یا چک تا زمانی که وجه آن وصول و تبدیل به وجه نقد نشده و متهم آن را وصول نکند رشوه کامل نیست و عنصر مادی تحقق نیافته است چرا که چک و سند به خودی خود ارزشی ندارد به ویژه زمانی که سرقتی باشد یا چک بلامحل از کار درآید این کاشف از آن است که از ابتدا عنصر مادی کامل نبوده است لیکن چون در همین حد هم اقدام عملی و مادی صورت گرفته است لذا شروع به ارتشاء و شروع به جرم تلقی می‌شود و مجازات شروع به جرم را دارد.