صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1385/07/22
برگزار شده توسط: استان یزد/ شهر یزد
موضوع
صدور قرار توقیف دادرسی به دلیل فوت یا محجور شدن یکی از اصحاب دعوا
پرسش
حسب ماده 105 قانون آیین دادرسی مدنی چنان چه هر یک از اصحاب دعوا فوت کند یا محجور شود قرار توقیف دادرسی صادر شده و پس از تعیین جانشین و درخواست ذی نفع رسیدگی ادامه می یابد:الف) اگر خواهان فوت کند و خوانده جانشین خواهان را معرفی نکند تکلیف چیست و دادرسی تا چه زمان ادامه می یابد؟ب) آیا تصمیم دادگاه در توقیف دادرسی به صورت قرار است و از آمار نیز باید کسر شود؟ج) آیا در اعلام مشخصات وراث از ناحیه ذی نفع نیاز به ارایه گواهی حصر وراثت نیز هست؟د) در مرحله بدوی و تجدیدنظر طبق ماده 105 قانون آیین دادرسی مدنی ذی نفع چه شخصی است؟ پس از اینکه جانشین معرفی شود آیا جانشین باید دادخواست جدید را با ذکر نام خود در ستون خواهان، تقدیم کند یا صرف صورت جلسه دادگاه کفایت می کند؟
نظر هیئت عالی
بر حسب مقررات ماده 105 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی هرگاه یکی از اصحاب دعو ا فوت کند یا محجور شود، یا سمت وی زایل گردد، دادگاه موقتا دادرسی را به موجب قراری، متوقف می کند و دفتر دادگاه مراتب را به طرف مقابل اطلاع می د هد و یا طرف دعوا با مراجعه به دادگاه از صدور قرار توقیف دادرسی مطلع می‌شود.
در این صورت با معرفی وراث در صورت فوت یا معرفی متهم یا ولی محجور برحسب حکم صادر شده از طرف دادگاه، درخواست ادامه دادرسی را می کند.
نظر اتفاقی
الف) در صورتی که در مرحله بدوی خواهان فوت شود و خوانده وراث خواهان را به دادگاه معرفی کند با توجه به اینکه خوانده با انجام این امر خود را ذی نفع می داند دیگر نیازی به درخواست وراث خواهان از دادگاه جهت ادامه رسیدگ ی نیست و رویه قضایی حاکم در دادگاه های ما نیز موید این نظر است. با توجه به اینکه در ماده 105 قانون آیین دادرسی مدنی کلمه ذی نفع قید شده است، لذا صرف معرفی وراث خواهان از ناحیه خوانده برای ادامه رسیدگی کافی نیست بلکه وراث خواهان نیز باید جداگانه درخواست اد امه رسیدگی را از دادگاه بکنند. در این صورت دادگاه باید رسیدگی را ادامه دهد.
ب) قرار توقیف دادرسی صادر می‌شود و پرونده نیز آز آمار کسر می‌گردد.
ج) با توجه به رویه قضایی موجود در محاکم و نظر علمای حقوق لازم نیست که گواهی حصر وراثت توسط طرفین مقابل ارایه شود بلکه رویه قضایی استناد به هر دلیلی دیگر از جمله شهادت شهود را در این زمینه کافی می داند زیرا انحصار وراثت از امور حسبیه است و دادگاه می‌تواند رأسا به این موضوع در صورت بروز مشکل رسیدگی کند.
د) در مرحله تجدیدنظر در صورتی که حکم به نفع خواهان بدوی صادر شده باشد و در مرحله تجدیدنظرخواهی، تجدیدنظرخواه (خوانده بدوی) فوت کند و تجدیدنظر خوانده وراث تجدیدنظرخواه را به دادگاه معرفی نکند و یا نتواند معرفی کند با توجه به اینکه حکم به مرحله قطعیت نرسیده است و صدور اجراییه نیز نیازمند ارایه مشخصات وراث است تا معرفی ور اث و صدور رأی نهایی، رأی بدوی اجرا نمی شود و چنان چه در این فرض (که حکم به نفع خواهان بدوی صادر شده) در مرحله تجدیدنظر، تجدیدنظرخوانده (خواهان بدوی) فوت کند و تجدیدنظرخواه وراث متوفا را معرفی نکند باز هم با توجه به دلایل ذکر شده در فوق رأی صادر شده قابل اجرا نیست.