صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/10/30
برگزار شده توسط: استان خراسان جنوبی/ شهر بیرجند
موضوع
نحوه وصول هزینه دادرسی در مواردی که زوجه در دعوای مطالبه مهریه موقتاً از پرداخت هزینه دادرسی معاف شده است.(به تناسب اقساط وصول یا به نحوی دیگر)
پرسش
در مواردی که وفق ماده 5 قانون حمایت خانواده در دعوای مطالبه مهریه زوجه موقتاً از پرداخت هزینه دادرسی معاف شده و پس از صدور محکومیت زوج، محکوم به تقسیط شده باشد، نحوه وصول هزینه دادرسی در مرحله اجرا به چه نحو است؟
آیا کلیه اقساط تا زمان استهلاک کامل هزینه ی دادرسی از این بابت محاسبه می‌گردد یا اینکه به تناسب اقساط وصولی هزینه دادرسی کسر و مابقی به زوجه پرداخت می‌گردد، یا اینکه فرض قانونی دیگری قابل تصور است؟
نظر هیات عالی
وفق مقررات مواد 514 و 511 ق. آ. د. م و تبصره ماده 599 ق. آ.د.ک.صدور حکم به اعسار از پرداخت هزینه دادرسی، معافیت موقت تلقی و در صورتی که با پرداخت اقساط محکوم‌به، دادگاه ایثار زوجه را احراز نماید دستور اخذ هزینه دادرسی را از محل همان قسط در آن پرونده صادر می‌نماید.
نظر اکثریت
وفق صراحت و اطلاق مواد 511 و 514 قانون آیین دادرسی مدنی و تبصره ماده 599 قانون آیین دادرسی کیفری و نظر به اینکه صدور حکم بر معافیت از پرداخت هزینه دادرسی موقتی است به محض حصول ایثار محکوم له ولو با پرداخت اولین قسط، وصول تمامی هزینه دادرسی از محل محکوم به مقدور می‌باشد در نظریه مشورتی شماره 2812/96/06- 1396/11/06 اداره کل حقوقی قوه قضائیه نیز آمده است:«در مواردی که محکوم به به صورت اقساطی پرداخت می‌شود اگر دادگاه تشخیص دهد با وصول قسط اول محکوم له از اعسار خارج شده است می‌تواند دستور اخذ هزینه دادرسی را از محل همان قسط صادر کند.»
نظر اقلیت
ترجیح دولت به عنوان بستانکار بر محکوم له در وصول مقدم تمامی مطالبات سپس پرداخت باقیمانده حقوق محکوم له، بلامرجح و بلاوجه است از این جهت در ماده 95 لایحه کاهش هزینه دادرسی پیشنهاد شده است: «در صورتی که پس از معافیت یا صدور حکم اعسار خواهان از هزینه دادرسی، خواهان محکوم له واقع شده و به اعتبار دیگر ملائت حاصل ننموده باشد، به نسبت هر میزانی که محکوم به را تحصیل کرده باشد، هزینه دادرسی از وی وصول خواهد شد.» بناء علی هذا اخذ هزینه دادرسی می‌بایست به نسبت وصول محکوم به باشد.