صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/07/13
برگزار شده توسط: استان قم/ شهر قم
موضوع
رعایت نکات لازم برای به جریان افتادن دادخواست تجدیدنظر
پرسش
براساس ماده 341 قانون آیین دادرسی مدنی در دادخواست تجدیدنظر نکاتی باید قید شود که در غیر این صورت به جریان نمی‌افتد. هرگاه تجدیدنظرخواه در متن دادخواست تاریخ ابلاغ رأی یا دلایل تجدیدنظر خواهی را ذکر کند دادگاه می‌تواند با توجه به ضمایم و مستندات، دعوا را رسیدگی کند؟
نظر هیئت عالی
براساس بند (2) ماده 53 چنانچه شغل یا اقامتگاه (به معنای خاص) خوانده در دادخواست نوشته نشود اخطار رفع نقص صادر خواهد شد، اما این مقررات سختگیرانه در تمام موارد در عمل رعایت نمی‌شود بلکه اگر شغل خوانده تعییین نشده باشد و یا به جای اقامتگاه قانونی، محل سکونت یا محل دیگری تعیین شده باشد دادخواست به جریان می‌افتد. آرای مختلفی که از شعب مختلف دیوان عالی کشور صادر شده بیانگر این موضوع است که ذکر بعضی از بندهای مذکور از موارد مهم و اساسی نیست و موجب عدم قبول دادخواست یا رد آن و یا نقض حکم از لحاظ شکلی نشده و حداقل می‌توان گفت در این زمینه رویه حاضر نین است:
- رأی شماره 1447- 1328/8/14شعبه هشتم دیوان عالی کشور: «ذکر نام پدر خوانده در دادخواست بدوی از اصول مهم نیست تا عدم رعایت آن، حکم را از اعتبار قانونی بیندازد و موجب نقض حکم شود».
- شعبه هفتم دیوان عالی کشور در رأی شماره 353- 1322/3/10مقرر داشته است:
«تصریح نشدن وکالت پژوهشی در وکالت‌نامه به تنهایی کافی برای رد دادخواست پژوهشی نیست» و در این صورت دادخواست مزبور در حکم دادخواستی است که وکالت‌نامه به آن ضمیمه نیست و باید طبق مواد 84 و 85 قانون آیین دادرسی مدنی اقدام به رفع نقص بشود نه اینکه دادخواست را رد کرد و در خصوص ماده 341 شعبه ششم دیوان عالی کشور رأی شماره 308 -1329/2/8اینگونه اظهار کرده: «پیوست کردن رونوشت حکم پژوهش خواسته به دادخواست پژوهشی الزام قانونی ندارد بلکه فقط باید مشخصات حکم طبق ماده 491 قانون آیین دادرسی مدنی در دادخواست قید
شود».
از آرای ذکر شده و دیگر آرا این نتیجه حاصل می‌شود که رویه قضایی در صورت ذکر نکردن دلایل و مستندات در ستون مخصوص در دادخواست بر عدم سختگیری نسبت به آن است. به عبارت دیگر چنانچه تجدیدنظرخواه در شرح دادخواست به دلایل خود اشاره کند و یا در شرح دادخواست دلایل خود را به شرح ضمایم قید کند، دادگاه مکلف به پذیرش آن است و چنانچه در بعضی از موارد غیر مهم مثل مورد سوال، دادخواست نقص داشته باشد باید اخطار رفع نقص ارسال و در صورت عدم اقدام به رفع نقص، بنا به مورد اقدام به رد دادخواست شود.
نظر اکثریت
شکل ظاهری دادخواست از طرف دفتر طرح و برنامه ریزی وزارت دادگستری با توجه به مندرجات قانونی تنظیم می‌شود و شکل دادخواست برای به جریان افتادن دعوا موضوعیت دارد و الزام قانونی وجود دارد که ادله در متن دادخواست ذکر شود در غیر این صورت جریان آن با مانع مواجه است و مدیر دفتر باید وفق ماده 345 از دادخواست رفع نقص کند.
نظر اقلیت
طبق مقررات باید دعوا در فرم مخصوص دادخواست نوشته شود و تجدیدنظرخواه ملزم شده است که ادله را در دادخواست ذکر کند لیکن کیفیت ذکر آن در قانون معین نشده است. علیهذا، چنانچه تجدیدنظرخواه دلایل و مدارک خود را در متن دادخواست بدون ذکر در متن مربوطه یا ضمایم و مستندات ذکر کرده باشد دادگاه می‌تواند بر اساس دادخواست و ضمایم و مستندات به دلایل و دعوا رسیدگی کند.