تاریخ نظریه: 1398/03/05
شماره نظریه: 7/97/2907
شماره پرونده: 97-168-2907
استعلام:
...
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً حکم مقرر در ماده 195 قانون آیین دادرسی کیفری دایر براینکه بازپرس به متهم اعلام میدارد اقرار یا همکاری موثر وی میتواند از موجبات تخفیف مجازات وی در دادگاه باشد از تکالیف قانونی بازپرس ضمن تفهیم اتهام است و نهاد توافقی یا ارفاقی نیست و اضافه مینماید مقررات ماده 195 قانون فوقالذکر در راستای ماده 38 قانون مجازات اسلامی 1392 مبنی بر اعلام جهات تخفیف و تفهیم به متهم مبنی بر امکان برخورداری از تخفیف در مجازات در صورت همکاری در فرایند دادرسی (که در روند رسیدگی و تشخیص موضوع موثر است) میباشد ولذا در ابتدای فرایند رسیدگی بازپرس تکلیف قانونی در تفهیم آن به متهم دارد تا زمینه برخورداری متهم از تخفیف در مجازات فراهم گردد.
ثانیاً مقنن در ماده واحده الحاقی یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396/7/12، اصطلاح نهادهای ارفاقی را به‌کار برده و تعریفی از آن ارایه نداده است، ولی با توجه به دو مصداقی که ذکر کرده است (تعلیق اجرای مجازات و آزادی مشروط) و استثناهایی که آورده است (مصادیق تبصره ماده 38 و عفو مقام معظم رهبری مذکور در بند (11) اصل 110 قانون اساسی)، و با توجه به عبارت حکم... صادر شود مذکور در صدر و ذیل این تبصره، به نظر می‌رسد شامل هر نوع ارفاقی است که اولاً، پس از صدور حکم (تعیین مجازات) به محکوم‌علیه اعطا شود. ثانیاً، مرجع قضایی به موجب قانون مکلف به اعطای آن نباشد (اختیاری باشد). بنابراین، درمواردی که تخفیف مجازات هم زمان با صدور حکم (تعیین مجازات) صورت می‌گیرد و یا در موارد مشمول ماده 442 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 که با اسقاط حق تجدیدنظر خواهی یا استرداد درخواست تجدیدنظر و تقاضای تخفیف مجازات از سوی محکوم‌علیه، دادگاه در راستای هدف مقنن مبنی بر کاهش یک مرحله از دادرسی مکلف به کسر مجازات تعیین شده تا یک چهارم است، موضوع از شمول «سایر نهادهای ارفاقی» مذکور در تبصره مورد بحث خارج است./ت