صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/10/24
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رودبار
موضوع
اداره جهاد کشاورزی؛ شاکی یا اعلام کننده جرم
پرسش
تکلیف اداره جهاد کشاورزی در پیگیری موضوع تغییر کاربری غیر مجاز به عنوان شاکی خصوصی است یا به عنوان اعلام کننده جرم ؟ آیا این اداره حق تجدید نظر خواهی نسبت به احکامی که در این خصوص صادر می‌شود را دارد یا خیر ؟
نظر هیات عالی
با توجه به قانون حفظ کاربری زراعی و باغها در جرائم موضوع قانون، سازمان جهاد کشاورزی شاکی محسوب نمی شود و طبیعتاً چون صرفاً اعلام کننده است حق تجدیدنظرخواهی ندارد، نتیجتاً نظریه اتفاقی در حد این استنتاج مورد تایید می‌باشد.
نظر اتفاقی
ملاک در این خصوص قانون است. در پاره ای از قوانین درباره ادارات و سازمان های دولتی تکلیف اعلام جرم در نظر گرفته شده است و این بدان معنی نیست که آنها شاکی باشند و هرآنچه حقوق و وظایفی که شاکی در مقام پیگیری بزه دارد، داشته باشند. امّا مواردی نیز وجود دارد که این ادارات و سازمان های دولتی خود از وقوع جرم، متحمل ضرر و زیان می‌شوند. در این صورت می توان با جواز مصرحه در ماده 10 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، آنها را شاکی یا مدعی خصوصی نامید و تنها در این صورت است که کلیه اختیارات شاکی را داشته و بایستی آراء مراجع قضایی نیز به آنان ابلاغ شود و آنان می‌توانند به عنوان شاکی به این تصمیمات اعتراض نمایند و نیز می‌توانند حتی اعلام گذشت نمایند؛ نمونه ای از این موارد، تخریب منابع ملی یا تصرف این اراضی است که در اینجا اداره منابع طبیعی به عنوان شاکی می‌بایست مطابق ماده 690 قانون مجازات اسلامی 1375 تقاضا ی پیگیری جرم را نماید یا در جرم چرای بدون پروانه یا مازاد بر پروانه چرا موضوع تبصره 2 ماده 47 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت به همین نحو اقدام کند. سازمان حفاظت محیط زیست نیز طبق قوانین حفاظت و محیط زیست و صید و شکار ازجمله به صراحت ماده 14 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 1353 در مورد جرایم موضوع این قانون، شاکی محسوب می‌شود. اما در قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها، به ویژه تبصره 2 (اصلاحی 1385/08/01) ماده 1 سازمان جهاد کشاورزی در جرم تغییر کاربری غیرمجاز شاکی خصوصی شناخته نشده است. همینطور به موجب ماده 688 از قانون مجازات اسلامی 1375 وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی یا سازمان محیط زیست در بزه مصرحه اعلام کننده جرم هستند، نه شاکی. مع الوصف در عمل دیده شده دادگاه تجدید نظر در مواردی که اداره جهاد کشاورزی به آراء دادگاه‌ها در موضوع تغییر کاربری اعتراض داشته اند آن را پذیرفته و حتی در پاره ای از موارد نیز نقض نموده است.