تاریخ نظریه: 1397/02/01
شماره نظریه: 7/97/127
شماره پرونده: 96-127/1-507
استعلام:
1- در صورتی که سبب ایراد در پرونده موجود باشد اما ذینفع ایراد ننماید دادگاه شورا در این خصوص چه تصمیمی باید اتخاذ کند و اینکه آیا تفاوتی بین ایرادات مذکور در ماده 84 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی وجود دارد؟
2- با توجه به ماده 86 و بند د ماده 332 و ماده 105 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی و ماده 56 قانون امور حسبی در صورتی که خوانده اهلیت نداشته باشد دادگاه شورا با چه تکلیفی مواجه است قرار عدم اهلیت خوانده یا قرا توقیف دادرسی؟
3- در صورتی که مرجع رسیدگی کننده نخستین دادگاه یا شورا احراز کند دعوای مطروحه یا دعاوی مرتبط با آن در مرحله تجدید نظر تحت رسیدگی است تکلیف چیست؟
با توجه به ماده 87 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی آیا ملاک پایان اولین جلسه دادرسی برای تمام ایرادات است یا اینکه برخی ایرادات حتی پس از آن نیز قابل پذیرش است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف- هر گاه معلوم شود که به دعوای مطروحه قبلا رسیدگی و حکم صادر شده ولی هنوز قطعی نشده است، با توجه به اینکه مادام که حکم صادره قطعی نشود مشمول اعتبار امر مختومه نیست دادگاه از یک سو نمی‌تواند به استناد بند 6 ماده 84 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی 79 قرار رد دعوا صادر کند و از سوی دیگر رسیدگی مجدد به دعوای مطروحه به علت امکان صدور آرای متعارض وجاهت قانونی ندارد، بنابراین به نظر می‌رسد دادگاه باید تا زمان قطعیت حکم صادره، دادرسی را متوقف کند و بعد از قطعیت آن تصمیم مقتضی اتخاذ کند.
ب- هر گاه معلوم شود که به دعوای مرتبط با دعوای مطروحه قبلا رسیدگی و حکم صادر شده ولی هنوز قطعی نشده است، اگر دعوای طرح شده از دعاوی طاری باشد که در مقررات مربوط مانند ماده 135 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی 1379 نسبت به آن تعیین تکلیف شده است، حسب مورد برابر همان مقررات رفتار می‌شود واگر دعوای مرتبط از دعاوی طاری نباشد ولی ارتباط کامل وجود داشته باشد، با توجه به ملاک ماده 19 قانون یاد شده دادگاه تا زمان قطعیت حکم صادره، دادرسی را متوقف می‌نماید.