تاریخ نظریه: 1396/08/09
شماره نظریه: 7/96/1834
شماره پرونده: 1357-1/186-96
استعلام:
1- در صورت مطالبه دیه از سوی مدعی در سال وقوع حادثه دیه به چه استنادی موضوع رأی یا احراز استحقاق شده است؟
2- به فرض عدم مطالبه از سوی مدعی خصوصی در سال وقوع حادثه و طرح ادعای وی در حال حاضر آیا دیه به مدعی تعلیق می‌گیرد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ دیه به سال وقوع حادثه خواهد بود ؟ یا به پرداخت؟
3- صرف نظر از مفاد صدر دوم ردیف دوم و به فرض تعلق دیه آیا ماده 522 ق آ د م در اینگونه مطالبه مطالبه دیه بعد از حدود 30 سال و اندی جاری و ساری می‌باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- آنچه در ماده 10 قانون مجازات اسلامی 1392 راجع به عطف به ما سبق نشدن قوانین جزایی آمده، ناظر به مقررات و نظامات دولتی، تعزیرات به استثنای تعزیرات منصوص شرعی و اقدام تأمینی و تربیتی است و شامل مقررات مربوط به دیات نمی‌شود.
2- الف- مطالبه دیه ناشی از حادثه، با توجه به ماده 14 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که به عنوان یکی از اقسام مجازات‌ها آمده است و با لحاظ اینکه مشمول مرور زمان نمی‌گردد، ازطریق طرح شکایت کیفری بلااشکال است؛ ولی در مورد طرح شکایت علیه اشخاص حقوقی چنانچه، ارتکاب بزه، مربوط به قبل از لازم‌الاجرا شدن قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 باشد، به لحاظ عدم پیش‌بینی مسئولیت کیفری نسبت به شخص حقوقی در زمان ماقبل از لازم الاجرا شدن قانون فوق‌الذکر، جز ازطریق طرح دعوای حقوقی، امکان‌پذیر نمی‌باشد.
2- ب- اولا عدم اقدام برای مطالبه دیه از ناحیه مجنی‌علیه یا وراث متوفی (وی)، موجب سقوط حق مذکور برای آنان نیست و لذا هر زمان می‌توانند این حق را مطالبه نمایند. ثانیاً پرداخت دیه همواره باید به قیمت روز باشد و دلیلی بر این که عدم مطالبه آن، موجب تنزل دیه به قیمت روز حادثه باشد، در قانون پیش‌بینی نشده است.
3- مطالبه دیه، موضوعا از شمول مقررات ماده 522 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 خارج است.