صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/01/25
برگزار شده توسط: استان بوشهر/ شهر جم
موضوع
رسیدگی به دعوی ضرر و زیان ناشی از جرم در محکمه کیفری
پرسش
در صورتی که در موضوع پرونده‌ای در دادسرا به جهت عدم احراز عنصر روانی قرار منع تعقیب صادر گردد و شاکی مبادرت به اعتراض به قرار نموده و سپس در دادگاه کیفری، همزمان با اعتراض، دادخواست حقوقی ضرر و زیان ناشی از جرم مطرح نماید، در صورتیکه نظر دادگاه مبنی بر تایید قرار منع تعقیب باشد تکلیف دادخواست حقوقی مطروحه به چه نحو می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
با توجه به مواد 14 و 15 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم توسط شاکی در دادگاه کیفری در صورتی امکان‌پذیر است که پرونده (کیفری) برای رسیدگی به کیفرخواست دادسرا یا متعاقب صدور قرار جلب به دادرسی از سوی دادگاه در دادگاه کیفری مطرح شده باشد؛ بنابراین در فرض پرسش موجب قانونی جهت رسیدگی به دعوی ضرر و زیان شاکی در دادگاه کیفری وجود ندارد، لذا نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری شهرستان جم در حدود فوق‌الذکر مورد تایید است.
نظر اکثریت
با توجه به بند ب ماده 9 قانون آیین دادرسی کیفری، دعوی خصوصی برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم می‌باشد و در صورتی دادگاه می‌تواند در خصوص ضرر و زیان ناشی از جرم (دعوی خصوصی) رای صادر نماید که «جرم» محرز باشد. لذا در صورت عدم احراز مجرمیت، دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی به دعوی حقوقی را ندارد. به عبارت دیگر رسیدگی به امور حقوقی در دادگاه کیفری موضوعی استثنایی بوده و به تبع احراز جرم می‌باشد. لذا در صورت عدم احراز جرم، رسیدگی به موضوع حقوقی نیز منتفی می‌باشد.
نظر اقلیت
با توجه به ماده 20 قانون آیین دادرسی کیفری، در صورتیکه تعقیب کیفری منتهی به صدور قرار منع تعقیب شده باشد دادگاه کیفری، مکلف است در صورت طرح دعوی خصوصی، مبادرت به رسیدگی و صدور رای نماید. لذا حتی با تأکید بر قرار منع تعقیب، دادگاه کیفری ملزم به رسیدگی و صدور رای راجع به دادخواست مطرح شده می‌باشد.