صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1384/12/03
برگزار شده توسط: استان یزد/ شهر میبد
موضوع
ماهیت چکی که ظهرنویسی شده وبه صورت قرار داد کتبی منتقل شود
پرسش
با توجه به ماده 312 قانون تجارت چنان‌چه چک، ظهرنویسی شود و به صورت قرارداد کتبی منتقل شود آیا 1- سند تجاری، منتقل شده محسوب و از امتیازات ویژه اسناد تجاری برخوردار است؟ 2- در صورت طرح دعوا آیا باید به طرفیت صادرکننده و کسی که گواهینامه عدم پرداخت چک را گرفته طرح دعوا کرد یا صرفاً به طرفیت صادرکننده باید طرح دعوا شود؟
نظر هیئت عالی
اولاً ماده 312 قانون تجارت چگونگی صدور چک را بیان می‌‌‌‌‌کند با این توضیح که چک ممکن است در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله‌کرد باشد و ممکن است با امضای ظهر چک به دیگری منتقل شود به هر صورت چک صادره سند تجاری است و مقررات قانون تجاری بر آن بار است.
در نهایت اگر دریافت وجه چک با توافق حاصله در قرارداد منعقده منوط به تحقق امری باشد، دریافت آن مطابق قرارداد تنظیمی خواهد بود.
چک در هر صورت واجد شرایط تجاری است و قرارداد منعقده، موجب زوال آن نمی‌شود. ثانیاً اگر دارنده چک ظرف مهلت مقرر که پانزده روز از تاریخ صدور آن است وجه آن را مطالبه نکند دیگر دعوای علیه ظهرنویس مسموع نخواهد بود. ولی صادرکننده چک مسئول پرداخت وجه چک است و مشمول مرور زمان نخواهد شد و دعوا باید به طرفیت وی اقامه شود.
نظر اکثریت
1- سند مذکور نمی‌تواند به عنوان سند تجاری محسوب و از امتیازات ویژه اسناد تجاری برخوردار شود چون مقررات مربوط به تنظیم اسناد تجاری و نقل و انتقال آنها شکلی و الزامی است و عدم رعایت مقررات آمره، سند مذکور را از حالت سند تجاری بودن، خارج می‌‌‌‌‌کند و سند موصوف به عنوان سند عادی تلقی می‌‌‌‌‌شود.
2- طرح دعوا باید به طرفیت صادرکننده اقامه شود و ایادی ماقبل یا کسی که گواهینامه عدم پرداخت سند مذکور را گرفته، الزاماً ذی‌سمت محسوب نمی‌شوند.
نظر اقلیت
1- سند مذکور سند تجاری است چون نصی در خصوص خارج شدن سند از حالت تجاری نداریم. 2- جهت صحت رابطه حقوقی فی‌مابین، انتقال‌دهندگان، باید طرح دعوا به طرفیت کلیه ایادی اعم از (دارنده اولیه چک و انتقال‌دهندگان دیگر) انجام شود.