صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/10/03
برگزار شده توسط: استان کرمان/ شهر عنبر آباد
موضوع
میزان تقصیر در تصادف رانندگی
پرسش
در صورتی که در اثر تصادف در برخورد دو وسیله نقلیه زمینی راننده یا سرنشینان آنان کشته شوند یا آسیب ببینند مطابق ماده 528 ق. م. ا مصوب سال 1392 در صورت انتساب برخورد به هر دو راننده هر یک مسئول نصف دیه راننده مقابل و سرنشینان هر دو وسیله نقلیه می‌باشد. سوال این است در صورتی که راننده یا سرنشینان یکی از وسایل نقلیه کشته شوند و یا آسیب ببینند مطابق با نظریه افسر کاردان فنی تصادفات یا هیأت کارشناسان رسمی دادگستری یکی از وسائل نقلیه 70% و دیگری 30% تقصیر داشته باشد آیا مطابق ماده 528 ق.م. ا مصوب سال 1392 راننده مقصر مسئول پرداخت نصف دیه می‌باشد یا مسئول پرداخت به میزان تقصیر اعلام شده (نظر کارشناسی) می‌باشد ؟
نظر هیئت عالی
اولا بر اساس ماده 528 قانون مجازات اسلامی 1392 در موارد برخورد دو وسیله نقلیه زمینی، آبی یا هوایی، هرگاه راننده یا سرنشینان آنها کشته شوند یا آسیب ببینند، در صورت انتساب برخورد به هر دو راننده، صرف نظر از میزان تقصیر، هر یک مسئول نصف دیه راننده مقابل و سر نشینان هر دو وسیله نقلیه می‌باشد و رأی وحدت رویه شماره 717 مورخ 1390/12/6 نیز موید این نظر است.
ثانیا ماده 533 قانون مجازات اسلامی 1392، ناظر به شرکت در جرم است و با توجه به صراحت ماده مذکور، شرکاء به طور مساوی ضامن می‌باشند؛ هر چند تأثیر رفتار شرکاء متفاوت باشد. همچنین واژه (سبب) مذکور در ماده 533، با توجه به سیاق ماده و لزوم وجود رابطه علیت به مفهوم علت می‌باشد؛ لیکن در صورت مداخله عوامل مختلف در وقوع جنایت با توجه به فروض مختلف (جمع بین مباشرین یا مسببین یا جمع بین سبب و مباشر) حسب مورد با مواد قانونی مربوط منطبق می‌باشد. به طور مثال در جمع بین مباشرین به نحو اشتراک، مسئولیت قانونی مطابق ماده 453 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، به نسبت مساوی می‌باشد و آنچه در ماده 526 قانون موصوف آمده است فرض جمع بین مباشرین و مسببین است که در صورت وجود استناد جنایت به تمام عوامل مذکور، میزان مسئولیت هر یک مساوی خواهد بود؛ مگر اینکه میزان تأثیر رفتار مرتکبان متفاوت باشد که در این صورت هر یک به میزان تأثیر رفتارشان مسئول هستند. در صورت انطباق فرض مطروحه با شرایط ماده 526 قانون یاد شده، میزان تأثیر هر یک از عوامل بر اساس نظریه کارشناسی که مورد وثوق دادگاه بوده و منطبق با اوضاع واحوال قضیه باشد تعیین می‌شود و به هر صورت نظریه کارشناس طریقیت دارد. شایسته ذکر است چنانچه در قوانین خاصی نظیر ماده 16 قانون بیمه اجباری، خسارت های وارد شده به اشخاص ثالث در اثر حوادث وسایل نقلیه مصوب 1395 میزان تقصیر، معیار توزیع مسئولیت باشد، مطابق مقررات خاص مربوطه رفتار خواهد شد.(نظر فوق؛ نظریه مشورتی شماره 7/97/2632 مورخ 1397/10/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه است که مورد تأیید اعضای هیأت عالی نشست های قضایی می‌باشد).
نظر اتفاقی
نظر به اینکه در ماده 528 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 هر یک از طرفین را مسئول نصف دیه راننده مقابل و سرنشینان هر دو وسیله نقلیه دانسته است لذا با استناد به رای وحدت رویه شماره 717 مصوب مصوب 1390/02/06 که هرگاه برخورد دو یا چند وسیله نقلیه منتهی به قتل سرنشین یا سرنشینان آنها گردد مسئولیت هر یک از رانندگان در صورت تقصیر به هر میزان باشد به نحو تساوی خواهد بود لذا با توجه به اینکه ماده 528 در سال 92 بر اساس رای وحدت رویه شماره 717 مصوب 90 می‌باشد لذا راننده مقصر مسئول پرداخت به میزان نصف دیه می‌باشد.