صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/08/09
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر جهرم
موضوع
تبعیت از نظر کارشناس در پرونده های کیفری
پرسش
آیا قاضی دادگاه مکلف به تبعیت از نظریات کارشناس می‌باشد یا خیر و علی‌الاصول آیا می‌تواند فی‌المثل بر خلاف نظریه افسر کارشناسی تصادفات در اعلام صد درصدی تقصیر متهم حکم بر احراز پنجاه درصدی تقصیر متهم و پرداخت دیه بر اساس میزان مذکور صادر نماید یا خیر؟
نظر هیئت عالی
با توجه به مفاد ماده 166 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 و ماده 265 قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، نظریه کارشناس طریقیت داشته و فاقد موضوعیت است و چنانچه با اوضاع و احوال محقق و معلوم قضیه انطباق نداشته باشد، مرجع قضایی الزامی به متابعت از آن نداشته و بر اساس تشخیص خود رفتار می کند.
نظر اکثریت
با عنایت به ماده 166 قانون آئین دادرسی کیفری که اشعار می‌دارد هرگاه... نظریه کارشناس، به نظر بازپرس، محل تردید باشد یا در صورت تعدد کارشناسان بین نظر آنان اختلاف باشد، بازپرس می‌تواند تا دو بار دیگر از سایر کارشناسان دعوت به عمل آورد یا نظریه کارشناس یا کارشناسان مذکور را نزد متخصص علم یا فن مربوطه ارسال و نظر او را استعلام کند. بنابراین؛ مرجع قضایی صرفاً می‌تواند پس از رد نمودن نظر کارشناس موضوع را به کارشناسان دیگر ارجاع دهد و حتی پس از دو بار ارجاع به سایر کارشناسان دیگر حقی برای رد نمودن نظر کارشناس شناخته نشده است؛ زیرا فرض بر این است که با ارجاع به کارشناس قاضی خود را نسبت به موضوع فاقد صلاحیت تشخیص داده است و رد نمودن کارشناس پس از چند بار اظهار نظر کارشناسی با فرض فوق‌الذکر در تعارض می‌باشد.
نظر اقلیت
هرچند در ماده 165 قانون آئین دادرسی کیفری ارجاع تا 2 بار به سایر کارشناسان پیش بینی شده است؛ ولی در صورتی که پس از این امر مجدداً برای قاضی اقناع وجدان حاصل نگردد، مقرره قانونی پیش بینی نگردیده؛ بنابراین؛ باید به ماده 265 قانون آئین دادرسی مدنی رجوع کرد؛ که صراحتاً اشعار می‌دارد در صورتی که نظر کارشناس با اوضاع و احوال محقق و معلوم مورد کارشناس مطابقت نداشته باشد، دادگاه به آن ترتیب اثر نخواهد داد و عبارت «ترتیب داده نمی‌شود» ظهور در اعمال نظر قاضی و رد نظر کارشناسان می‌باشد.