تاریخ نظریه: 1395/08/08
شماره نظریه: 7/95/1851
شماره پرونده: 1098-1/186-95
استعلام:
1- اگر مجازات شلاق و جزای نقدی باشد قید درجه کدام یک الزامی است و کدام شدیدتر است؟
2- آیا بدون تقاضای ضبط از سوی دادستان بدون درج کیفرخواست و صرفاً قید در قرار مجرمیت دادگاه الزامی به صدور رأی دارد؟
3- با توجه به ماده 215 قانون مجازات اسلامی یا باید در خصوص ضبط مجدداً کیفرخواست صادر شود./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در تعیین مجازات جرایم، ضرورتی به درج درجه آنها در حکم، اعم از اینکه مجازات واحد باشد یا متعدد، نیست و نیز در صورت تعدد مجازات‌ها، قید اینکه کدامیک از آنها مجازات اشد است، الزامی نمی‌باشد و در فرض سوال برای تعیین مجازات اشد (بین شلاق و جزای نقدی)، هر یک از آن مجازات‌ها که در درجه بالاتری بر اساس شاخص‌های ماده 19 قانون مجازات اسلامی 1392 قرار گیرد، مجازات اشد است و در مواردی که در یک درجه قرار گیرند، با اتخاذ ملاک از قسمت اخیر ماده 27 قانون فوق‌الذکر، مجازات شلاق نسبت به جزای نقدی، اشد محسوب می‌گردد.
(2 و 3)- مواردی که در کیفرخواست باید قید شود، در ماده 279 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی به صراحت آمده است و تقاضای ضبط اشیای وسیله ارتکاب جرم از موارد مزبور نمی‌باشد. از طرفی با توجه به تصریح تبصره یک ماده 148 قانون مذکور و ماده 215 قانون مجازات اسلامی 1392، در تمام امور کیفری دادگاه باید ضمن صدور رأی، نسبت به استرداد، ضبط یا معدوم کردن اشیاء و اموال موضوع این مواد، تعیین تکلیف نماید؛ بنابراین، تعیین تکلیف نسبت به موضوع یادشده، وظیفه دادگاه بوده و اگر در کیفرخواست هم به آن اشاره نشده باشد، دادگاه باید به تکلیف قانونی خود عمل نماید./ش ﻫ