صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/12/20
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر زرندیه
موضوع
رسیدگی به جرم مصرف مسکر در حالتی که رانندگی در حالت مستی گزارش شده
پرسش
چنانچه پلیس راهنمایی و رانندگی گزارش نماید فردی در حین رانندگی مست بوده و اعلام کند از طریق آزمایش با دستگاه تنفسی به این نتیجه رسیده (رانندگی در حال مستی)، آیا بازپرس باید در مورد جرم شرب خمر (مصرف مسکر) نیز تحقیق و اظهار نظر نماید؟
نظر هیئت عالی
مأمورین موضوع ماده 2 رسیدگی به قانون تخلفات رانندگی در صورت احراز حالت مستی باید مبادرت به صدور قبض جریمه و ضبط گواهینامه رانندگی نمایند و نسبت به مصرف مسکر مراتب را به مقام قضایی منعکس و بازپرس مکلف به تحقیق در خصوص موضوع گزارش می‌باشد.
نظر اکثریت
اصولاً رانندگی در هر حالتی جرم نیست و اصل رانندگی تا زمانی که در اثر بی احتیاطی، بی مبالاتی یا عدم مهارت راننده یا عدم رعایت قانون منجر به تصادف و ایراد صدمه به دیگران نشود وصف مجرمانه پیدا نمی‌کند لذا در واقع آنچه ارجاع شده همان حالت مستی است و گزارش شده شخصی به حالت مست دستگیر شده است. در نتیجه بازپرس باید در مورد این وضعیت اظهار نظر و تحقیق نماید و این حالت، نتیجه مصرف مسکر است. مطابق ماده 64 قانون آیین دادرسی کیفری با گزارش ضابطین، دادستان از وقوع جرم آگاه شده و باید موضوع را تعقیب نماید. البته تعقیب لزوماً منجر به احراز مجرمیت نیست چرا که مأموران راهنمایی و رانندگی با دستگاه‌های خود صرفاً وجود الکل در تنفس فرد را می‌سنجند نه وجود الکل در خون. ممکن است به دلیل مصرف برخی داروها یا دهان شویه، الکل در تنفس فرد تشخیص داده شود اما برای اثبات اینکه این فرد مایع الکلی نوشیده باید آزمایش خون گرفته شود و وجود الکل در خون او حداقل به میزان هفت درصد اثبات شود. با توجه به سیاست بزه‌پوشی در جرایم حدی حق اللهی ممکن است متهم منکر نوشیدن الکل شود و در این حالت به صرف احتمال صدق ادعا می‌توان با تمسک به قاعده دراء، قرار منع تعقیب صادر نمود.
نظر ابرازی
اصولاً در شرایطی که فرد در حال رانندگی مرتکب تخلف نشده باشد مأمور راهنمایی و رانندگی حق متوقف کردن خودرو و انجام آزمایش تنفسی الکل را ندارد. مأموران راهنمایی و رانندگی صرفاً در مواردی می‌توانند خودرو را متوقف کنند که یا فرد راننده مرتکب خلاف شده باشد یا اینکه مرتکب جرمی شده باشد. گاهی اوقات مأموران راهور در محل‌های خاصی تمام خودرو‌های عبوری را متوقف می‌کنند و از رانندگان تست الکل می‌گیرند. چنانچه در این شرایط نتیجه آزمایش یکی از این افراد مثبت باشد و موضوع به دادستان گزارش و به بازپرس ارجاع شود، اطلاع دادستان از طریق قانونی نبوده زیرا در جرم غیر مشهود، ضابطان حق متوقف کردن خودرو را نداشته‌اند. در نتیجه موجب قانونی برای شروع به تعقیب این افراد وجود ندارد. قاعده منع تحصیل دلیل به طریق غیر قانونی اقتضا دارد این گزارش، دلیل وقوع جرم تلقی نشود. در ماده 36 قانون آیین دادرسی کیفری نیز گزارش ضابطان در صورتی معتبر اعلام شده که مطابق قانون تنظیم شده باشد. افزون بر این اصل انجام تست تنفسی الکل نیز بعد از توقیف راننده فاقد وجاهت قانونی و شرعی است و نباید در جرایم حق اللهی تجسس نمود تا دلیل کشف شود. فرمان هشت ماده‌ای امام خمینی (ره) نیز دلالت بر همین موضوع دارد. بدیهی است اگر شخص راننده مرتکب تخلفات رانندگی شده باشد و در این حالت برابر قانون متوقف شود، انجام آزمایش و ارجاع موضوع به دادسرا منعی ندارد و بلکه وظیفه مأموران است و در این حالت، اطلاع دادستان از وقوع جرم، از طرق قانونی بوده و باید آن را تعقیب کند اگر چه ماهیتاً به نتیجه مجرمیت متهم ختم نشود.