تاریخ نظریه: 1399/04/24
شماره نظریه: 7/99/374
شماره پرونده: 99-186/1-374 ک
استعلام:
با توجه به این‌که قانونگذار در برخی از جرایم به دادگاه رسیدگی کننده اختیار انتخاب و تعیین یکی از مجازات‌های حبس یا شلاق یا جزای نقدی را داده است آیا پس از تجدیدنظرخواهی محکوم‌علیه، دادگاه تجدید نظر استان قطع نظر از وجود جهات تخفیف، مجاز به تغییر مجازات مندرج در رأی نخستین و متناسب ساختن آن از حیث لحاظ انگیزه و سوابق فردی و خانوادگی و اجتماعی مرتکب و تاثیر تعزیر بر وی وفق ذیل ماده 18 قانون مجازات اسلامی در حد اختیار مقرر در قانون از طریق تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی و یا بالعکس است یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض استعلام که مجازات جرم به صورت متعدد و تخییری تعیین شده است، مستفاد از مواد 454 و 457 قانون آیین دادرسی کیفری و ماده 18 قانون مجازات اسلامی و ضرورت تعیین مجازات تعزیری متناسب، دادگاه تجدید نظر در تعیین مجازات، دارای اختیارات دادگاه نخستین است؛ لذا چنانچه دادگاه تجدید نظر، مجازات مذکور در حکم نخستین را متناسب نداند، هر چند هیچ یک از جهات مخففه نظیر جهات تخفیف مذکور در ماده 38 قانون مجازات اسلامی نیز وجود نداشته باشد، می‌تواند نسبت به انتخاب مجازات تخییری دیگر مقرر در قانون اقدام کند. بدیهی است که تغییر مجازات باید به گونه‌ای باشد که با توجه به ماده 458 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، موجب تشدید مجازات نشود.