صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/12/16
برگزار شده توسط: استان خراسان شمالی/ شهر بجنورد
موضوع
دعاوی خلع ید و قلع و قمع بنا
پرسش
اگر حکم خلع یا رفع تصرف عدوانی عرصه صادر شده باشد و در زمان رسیدگی خوانده و یا متهم پرونده در روی زمین مورد نظر بنا احداث نموده باشد، آیا قلع و قمع بنا نیازمند طرح دعوی جداگانه می‌باشد یا می بایست وفق ماده 164 قانون آیین دادرسی مدنی اقدام گردد؟
نظر هیئت عالی
در دعاوی ناظر بر مالکیت مانند خلع ید با قلع و قمع بنا و مستحدثات رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می‌باشد ثانیاً به صرف اقامه دعوی خلع ید امکان قلع و قمع بنا وجود ندارد بلکه نیاز به طرح دعوی قلع و قمع به طور علی حده یا در همان دادخواست خلع ید می‌باشد؛ لیکن در دعوای رفع تصرف عدوانی دادگاه مطابق ماده 174 قانون آیین دادرسی مدنی با درخواست ذی نفع دستور جلوگیری از ایجاد آثار تصرف و یا تکمیل اعیانی و.....را صادر می کند و در صورتی که متصرف عدوانی پس از احداث بنا یا غرس اشجار ادعای مالکیت کرده باشد طبق ماده 164 قانون مذکور برای طرح دعوی در باب مالکیت مهلت داده میشود و از اعاده وضع به حال سابق خود داری می‌گردد و الا مطابق حکم دادگاه اعاده وضع به حالت سابق صورت گرفته و در نتیجه اجرای آن، همان آثار حکم قلع و قمع بنا و مستحدثات را به دنبال دارد.
نظر اکثریت
در دعاوی خلع ید در صورت احداث بنا از سوی خوانده در جریان رسیدگی می بایست دادخواست قلع و قمع بنا نیز توسط محکوم له تقدیم دادگاه حقوقی گردیده و صرف صدور حکم خلع ید موجب قلع و قمع بنا در عرصه موضوع خواسته نخواهد بود. اما در دعاوی رفع تصرف عدوانی در پرونده حقوقی به استناد ماده 164 قانون آیین دادرسی مدنی صرفاً در صورت ادعای مالکیت از سوی خوانده یا متصرف به نام برده مهلت داده میشود ظرف یک ماه در باب مالکیت به دادگاه حقوقی دادخواست تقدیم نماید. لکن اگر مدعی مالکیت متصرف نسبت به اعیان احداثی نباشد موجبی جهت تقدیم دادخواست حقوقی مجزا نمی‌باشد. لکن در پرونده های کیفری موضوع شکایت رفع تصرف عدوانی به استناد ماده 690 قانون تعزیرات رفع تصرف عدوانی و اعاده وضع از ملحقات حکم بوده و در فرض سوال نیازمند تقدیم دادخواست حقوقی نمی‌باشد.
نظر اقلیت
در فرض سوال نظر داشتند که در دعاوی خلع ید، قلع و قمع بنا در آن مستتر بوده و موجبی جهت تقدیم دادخواست مجزا و مستقل نمی‌باشد. و با حکم خلع ید می توان قلع و قمع بنا را اجرا نمود لکن در دعاوی تصرف عدوانی با توجه به نص صریح ماده 164 قانون آیین دادرسی مدنی در صورت ادعای مالکیت نسبت به اعیان از سوی متصرف موجبات قلع و قمع بنا در صورت تقدیم دادخواست حقوقی از سوی متصرف ظرف یک ماه از تاریخ اجرای حکم مقدور نخواهد بود. در پرونده های کیفری جملگی اعضای حاضر در جلسه با نظریه اکثریت اعضا موافقت داشتند.