تکلیف ورثه در مقابل دیون متوفی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/04/28
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر گلوگاه

موضوع

تکلیف ورثه در مقابل دیون متوفی

پرسش

آیا ورثه مازاد بر ترکه دارای تکلیف هستند؟ مسئولیت ورثه نسبت به دیون و تعهدات متوفی تا کجاست؟ در صورت رد ترکه از جانب وراث، آیا امکان دارد ورثه نسبت به مازاد دیون متوفی (دیون مازاد بر ماترک) تکلیف داشته باشند؟

نظر هیئت عالی

1- ورثه مطابق ماده 226 قانون امور حسبی مازاد بر ترکه تکلیفی ندارند.
2- مسئولیت ورثه نسبت به دیون و تعهدات مورثشان درحد ماترک و سهم الارثی است که دارا شده اند و در خصوص تعهداتی که قائم به شخص متوفی بوده، مسئولیتی ندارند.
3- در صورت ردّ ترکه از سوی وراث، تکلیفی نسبت به دیون و تعهدات متوفی ندارند.

نظر اکثریت

مجازات ها و محکومیت های کیفری شخصی، از قبیل مجازات های بدنی، مجازات های سالب آزادی و جزای نقدی، پس از مرگ محکوم علیه متوجه ورثه نمی شود، اما محکومیت های مالی و جبران ضرر و زیان حاصل از جرم، با قبول ترکه تا حدود ارزش ترکه، بر عهده ورثه قرار می‌گیرد. ورثه با قبول ترکه به طور ضمنی متعهد به ادای دیون متوفی از محل ترکه می‌شوند. به عبارتی مسئولیت ورثه نسبت به دیون مورث، علی رغم قبول ترکه، محدود به ارزش ترکه است و در صورتی که ترکه برای ادای دیون کافی نباشد، وارثی که ترکه را قبول کرده، با اثبات عدم کفایت ترکه به دیون، تکلیفی نسبت به ادای دین مازاد بر میزان ترکه نخواهد داشت. اما در صورتی که ورثه ترکه را رد کنند، امر تصفیه ترکه با دادگاه خواهد بود چنانچه پس از ادای دیون، مالی باقی بماند، وارثی که ترکه را رد کرده هم نسبت به سهم الارث خود در آن سهیم خواهد بود.

نظر اقلیت

در خصوص تکلیف ورثه نسبت به مازاد دیون متوفی (دیون مازاد بر ماترک) بایست 3 حالت را در نظر گرفت. الف. ورثه ماترک و ادای دیون را به صورت مشروط می پذیرند. در این حالت پس از مرگ مورث؛ مجازات ها و محکومیت های کیفری شخصی، از قبیل مجازات های بدنی، مجازات های سالب آزادی و جزای نقدی، متوجه ورثه نمی شود، اما محکومیت های مالی و جبران ضرر و زیان حاصل از جرم، با قبول ترکه تا حدود ارزش ترکه، بر عهده ورثه قرار می‌گیرد. ب. ورثه اقدام به رد ترکه می نمایند. در صورتی که ورثه ترکه را رد کنند، امر تصفیه ترکه با دادگاه خواهد بود. چنانچه پس از پرداخت دیون، ماترکی باقی بماند طبق مقررات به وراث تعلق می‌گیرد و نسبت به دیون مازاد بر ماترک مسئولیتی متوجه ورثه نیست. ج. پذیرش کلی یعنی ورثه اقدام به پذیرش و قبول ترکه و دیون بصورت یک جا و به صورت بسته ی غیر قابل پیش بینی می نمایند. در اینجا پذیرش و قبول ترکه، اماره کفایت ترکه نسبت به دیون است و درین حالت، فرد یا افراد مکلف به پذیرش پرداخت دیون مازاد بر ترکه می‌باشند.