تاریخ نظریه: 1392/11/15
شماره نظریه: 7/92/2177
شماره پرونده: 92-168/1-1656
استعلام:
همچنانکه در ماده 291 قانون آئین دادرسی کیفری آمده است بیماری محکومعلیه موجب توقف اجرای مجازات حبس نمیشود مگر اینکه به تشخیص دادگاه اجرای حکم موجب شدت بیماری وتاخیر دربهبودی محکومعلیه باشد که در اینصورت دادگاه با تشخیص پزشک قانونی یا پزشک معتمد واخذ تامین متناسب اجازه معالجه در خارج از زندان را صادرمینماید بنابراین
الف- در صورتی که محرز گردد محکومعلیه با اقداماتی همچون ورزش متناسب، استفاده از دارو،میتواند قدرت تحمل حبس خود را حفظ نماید و یا مانع تاخیر دربهبودی بیماری خویش گردد لیکن وی اقدامات پیشگیرانه را انجام نمیدهد تا از مزایایی قانون یاد شده بهرهمند گردد آیا دادگاه میتواند درچنین مواردی ازصدور دستور معالجه در خارج از زندان امتناع کند؟
ب-به موجب گزارش پزشکی قانونی درموارد متعددی ملاحظه میشود که بیماری موضوع قانون فوقالذکر به علت عوارض ناشی از کهولت سن حادث شده است ودر صورت صدور اجازه تجویز معالجه درخارج از زندان محکومعلیه گرچه در خارج از زندان حضور خواهد داشت لیکن تا پایان عمر قادر به معالجه خود نخواهد بود آیا در این موارد نیز دادگاه مکلف به صدور حکم توقف اجرای حکم میباشد؟
ج- دربرخی از موارد ملاحظه میشود علیرغم آنکه دادگاه به موجب قانون حکم به توقف اجرای حکم حبس صادرنموده است لیکن متهم به هردلیلی درخارج از زندان اقدام به معالجه خود نمیکند ویا آنکه بیماری وی اصولا قابل معالجه نیست دراین موارد آیا دادگاه میتواند دستور سابق را لغو و محکومعلیه را مجددا به زندان معرفی نماید؟
د- اگرمجازات محکومعلیه تحمل حبس ابد باشد آیا وی میتواند از مزایای قانون بهرهمند شود و یا آنکه قانون یاد شده منصرف به محکومین غیر حبس ابد است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف وب: آنچه معیار در اجازه به زندانی جهت معالجه در خارج از زندان است، طبق صریح ماده 291 قانون آئین دادرسی دادگاه ها در امور کیفری مصوب 1378، این است که ادامه حبس موجب شدت بیماری و تأخیر در بهبودی محکومٌ علیه باشد و استعلام از پزشک نیز بر همین اساس خواهد بود و قابل علاج بودن یا نبودن بیماری ملاک در اعمال ماده مرقوم نیست، زیرا چه بسا در یک بیماری غیرقابل علاج هم با درمان کامل در خارج از محیط زندان از پیشرفت بیماری جلوگیری و بر مدت عمر بیمار افزوده شود، در حالی که ادامه حبس و عدم اعمال مقررات ماده 291 قانون مرقوم به فوت زودهنگام زندانی منجر شود به هر حال تشخیص دادگاه صادرکننده حکم در احراز مراتب بالا ملاک اعمال مقررات یاد شده است.
ج: در فرضی که محکومٌ علیه در خارج از زندان اقدام به معالجه خود نمی کند، لغو اجازه معالجه در خارج از زندان و در نتیجه بازگرداندن وی به زندان جهت معالجه در زندان یا بیمارستان تحت نظر ضابطین دادگستری با منع قانونی مواجه نیست.
د:واژه حبس مقرر در ماده 291 قانون یاد شده مطلق است و شامل محکومین به حبس ابد نیز میشود./الف