تاریخ نظریه: 1395/04/13
شماره نظریه: 7/95/861
شماره پرونده: 59-651-805
استعلام:
1- در مورد محکومینی که بیماری صعب العلاج دارند و یا محکومینی که حبس ابد دارند و بیشتر از 10 سال حبس را در زندان گذرانده‌اند ولی با توجه به استثنائات مندرج در بخش نامه های عفو که اعلام می‌دارند در مورد جرائم عمده مواد مخدر از نوع تریاک یا شیشه که با توجه به میزان مواد مخدر که محکومین در ارتکاب جرم به شرح مندرج در نامه اصداری مستثنی از عفو می‌باشد آیا این استثنا مانع از اعمال عفو برای محکومینی که بیشتر از 10 سال حبس را که محکوم به حبس ابد هستند تحمل نموده‌اند و یا مبتلا به بیماری صعب العلاج مورد تائید پزشکی محترم قانونی می‌باشند آیا اعمال عفو در مورد این چنین محکومان شامل مستثنیات عفو مندرج در بخشنامه های عفو اعلامی از سوی مقام معظم رهبری مدظله العالی خواهند شد یا نه؟ این شعبه را را ارشاد فرمایند و در خصوص محکومین زن که به حکم قانون سرپرستی یا حضانت فرزندانشان را عهده دار می‌باشند با توجه به بند دال بخش نامه های عفو مقام معظم رهبری مدظله العالی جرائم از شمول عفو مستثنی می‌باشند مورد اشاره قرار گرفته اگر محکومینی به این شکل باشد شامل عفو می‌شود یا نه؟
2- در خصوص محکومینی که در ارتکاب جرائم مواد مخدر که از ایشان مواد پیش ساز مواد مخدر گرفته شده و محکومیت تحصیل نموده‌اند آیا بدون در نظر گرفتن میزان مواد پیش ساز ایشان و مستندات قانونی وی در متن دادنامه اصداری که جزء مستثنیات عفوهای مزبور می‌باشند من جمله قاچاق عمده مواد مخدر بند 6 ماده 5 یا بند 6 ماده 8 از ق.ا.ق.م.م.م و الحاق موادی به آن می‌باشد آیا مواد پیش ساز که ذاتا مواد مخدر محسوب نمی‌شود فقط به عنوان مواد پیش ساز و اولیه در تهیه مواد مخدر به کار می‌رود ولی به دلایلی قاضی محترم صادر کننده‌ی دادنامه هایی در موقع صدور حکم به مستنداتی که مذکور افتاد و از جمله مستثنیات عفو می‌باشد صراحتا در متن دادنامه قید می‌کنند آیا مواد پیش سازی که ذاتا مواد مخدر محسوب نمی‌شوند ولی به دلایل مختلفی قاضی محترم صادرکننده حکم از باب مجازات به بند 6 ماده 5 یا بند 6 ماده 8 قانون اصلاح قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر ارجاع می دهند می‌توان در چنین شرایطی برای محکومینی که مرتکب نگهداری یا تولید مواد پیش ساز صنعتی و شیمیایی برای تولید برای تولید مواد مخدر به هر میزان به شرح مذکور در فوق اعمال کرد یا به عبارتی مشمول عفوهای مورد اشاره می‌شوند یا نه این شعبه را ارشاد فرمایند.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
صرفنظر از اینکه سوالات مطروحه در استعلام، واضح و روشن نیستند، اصولا برخورداری محکومین از عفو موضوع ماده 96 قانون مجازات اسلامی 1392 در هر مورد، تابع شرایطی است که در دستورالعمل یا بخشنامه مربوطه، تعیین و تصریح شده است و با ملاحظه بخشنامه و تاریخ آن و شرایط مقرر در بخشنامه، موارد مستثنی از عفو نیز مشخص می‌گردد؛ تطبیق شرایط محکوم‌علیه با شرایط مندرج در بخشنامه (یا دستورالعمل) در هر مورد به عهده قاضی اجرای احکام است و مواردی که به نظر قاضی اجرای احکام، بخشنامه مبهم است، باید از اداره کل سجل کیفری و عفو و بخشودگی استعلام شود.