صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/03/12
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر زرندیه
موضوع
حکم به پرداخت دیه در مواردی که رای وحدت رویه مشمول دیه نیست
پرسش
چنانچه در پرونده‌ای حکم به پرداخت دیه صادر شود و سپس با صدور رای وحدت رویه یا تغییر قانون، امکان پرداخت دیه در مورد آن صدمه منتفی گردد، آیا دادگاه می‌تواند مبادرت به صدور رای اصلاحی نماید؟ (برای مثال به موجب رای وحدت رویه شماره 804 هیات عمومی دیوان عالی کشور بابت جراحات ناشی از اعمال جراحی دیه مستقل غیر از دیه صدمه اولیه قابل پرداخت نیست و ممکن است دادگاه با وجود این رای یا قبل از صدور آن حکم به پرداخت دیه از این بابت صادر کرده باشد)
نظر هیات عالی
مستفاد از ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 اولاً رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور نسبت به رای قطعی شده بی اثر است مگر اینکه رای مزبور اجرا نشده و یا در حال اجرا باشد که در این صورت چنانچه عمل انتسابی جرم شناخته نشود یا مساعد به حال محکوم‌علیه باشد رای هیات عمومی نسبت به آرای مذکور قابل تسری است و مطابق مقررات قانون مجازات اسلامی (ماده 10 و...) رفتار می‌شود. ثانیاً در صورت نسخ مطابق مقررات ماده 99 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 رفتار می‌گردد.
نظر اکثریت
حکم به صدور دیه در مواردی که به موجب رای وحدت رویه یا قانون، دیه‌ای برای صدمه تعیین نشده، اشتباه در ماهیت موضوع است و از مصادیق اشتباه در محاسبه به شمار نمی‌آید لذا امکان صدور رای تصحیحی نیز وجود ندارد. اگر قبل از صدور رای وحدت رویه، دادگاه حکم به پرداخت دیه صادر کرده باشد، با حذف دیه صدمه موضوع رای، با توجه به اینکه مطابق ماده 14 قانون مجازات اسلامی، دیه جنبه مجازات نیز دارد، باید در اجرای بند ب ماده 10 قانون یاد شده رای تخفیفی صادر شود. چنانچه بعد از صدور رای وحدت رویه، دادگاه حکم به دیه صادر کرده باشد، صرفاً از طرق عادی یا فوق العاده اعتراض به آرا باید حکم تصحیح شود.
نظر اقلیت
چنانچه بعد از صدور رای وحدت رویه یا تغییر قانون، حکم بر خلاف مفاد آن صادر شده باشد مورد از مصادیق اشتباه در محاسبه است و دادگاه می‌تواند وفق ماده 381 قانون آیین دادرسی کیفری رای تصحیحی صادر نماید. اما چنانچه قبل از صدور این رای وحدت رویه یا تغییر قانون حکم به پرداخت دیه صادر شده باشد، با تغییر قانون در اجرای بند ب ماده 10 قانون مجازات اسلامی حکم جدید صادر و مجازات تخفیف می‌یابد.